3. Музокаралар олиб бориш услублари. Музокараларга тайёргарлик кўриш ва уларни ўтказиш. Музокаралар якуни бўйича хулоса қилиш

Сиз қуйидаги аксессуарларни эътиборсиз қолдирманг:
1. Сизнинг аҳволингиз – суҳбатда нафақат юз ифодаси, ақл-идрок, балки кийим-кечак, унинг ҳолати, унда эркинликни ҳис қилиш муҳимдир. Озодалик, қатъийлик, кийимнинг кўриниши бизнес шеригингиз – инсоннинг идрокига ижобий таъсир қилади. Шунинг учун уни эътиборсиз қолдирмаслик керак.
2. Сизнинг нутқингиз – сиз ўзингизнинг имкониятларингизни аниқ баҳолашингиз керак: ҳамма ҳам Цицерондек нотиқлик қудратига эга эмас, шунинг учун сиз айтмоқчи бўлган асосий фикрларни олдиндан тайёрлашингиз зарур. Энг аҳамиятли ғояларни, уларни тақдим этиш тартибини олдиндан белгилаш муҳимдир.
Тавсиялар! Суҳбатда нутқнинг аҳамияти ва тақдимот услуби катта аҳамиятга эга. Темп, интонация, талаффузнинг равшанлиги, товуш баландлиги – булар суҳбатдошга психологик таъсир кўрсатадиган, сизга ҳурмат ёки, аксинча, салбий ҳис-туйғулар келиб чиқишига олиб келади. Масалан, тезкор нутқ жуда тез ва ишончли бўлмаган одам таассуротини келтириб чиқаради. Жуда секин сўзлаш таҳдидни келтириб чиқаради, бу одамда “секин жавоб берар экан”, деган таассурот пайдо қилади.
Ишлатиш тавсия этилмайди!
Одатда чиройли нутқни паразит сўзлар бузади, шунингдек, қизиқишни суслаштирадиган мақол ва маталлар суҳбатдошингизга салбий таъсир корсатиши мумкин, айниқса, уларни ноўрин ишлатсангиз. Хорижий сўзлар ва ибораларни ишлатишда эҳтиёт бўлиш керак. Суҳбатдошга тушунарсиз сўзларни қўллаш сизнинг ақл-заковатингизни кўрсатишнинг яхши усули эмас. Бундай ҳолатлар нафақат ўзаро тушунишни ёмонлаштиради, балки суҳбатдошнинг ғашини ҳам келтиради.
3. Сизнинг тинглаш қобилятингиз – бизнес алоқада эҳтиёткорлик билан тинглаш жуда муҳимдир, чунки суҳбатдошни қийин вазиятда ҳам тинглаш ўзаро тушуниш гаровидир. Шунинг учун бундай мулоқотда самарали эшитишнинг асосий ахлоқий қоидалари ишлаб чиқилган. Бунга қуйидагилар киради:
а. суҳбат мавзуига қизиқиш уйғотиш, мослашиш;
б. маърузачининг фикрларини тўғри тушунишни истаётганингизни сездириш;
в. олинган маълумотларнинг тезкор ва тезда таққосланиши, хабарнинг асосий мазмунига, низоларга, суҳбатга зудлик билан қайта жавоб бериш.