3-Modul. Boshlangʻich ta’limda tarbiya nazariyasi

Tarbiyani hayot bilan, mehnat bilan bogʻliqligi qoidasi
Qaysi davr, qaysi sharoitda boʻlmasin ota-bobolarimiz oʻz avlodining har tomonlama komil insonlar boʻlishi uchun qaygʻurganlar. Chunki jismonan baquvvat, aqlan sogʻlom, ma’naviy yuksak, bilim va hunar sohibi, axloqan pok farzandlargina avlodning chinakam davomchisi, yurtning egalari, millat boqiyligi va boyligining ta’minlovchisi hisoblangan.
Oʻquvchilarni ona-Vatanni sevish, ardoqlash, uning farovonligi, gullab-yashnashi, taraqiyoti uchun sadoqat bilan xizmat qilish, ona diyorning har bir qarich yerini, boyliklarini, tabiati va hayvonot dunyosini avaylab asrash, kelgusi avlodlarga qoldirish, ularni muqaddas, tabarruk deb bilish, ajdodlari tarixi, madaniyati bilan gʻururlanish hissini tuyish, milliy urf-odatlar, an’analar, qadriyatlar va udumlarni hurmat qilish ruhida tarbiyalash juda muhim.
Tarbiyani hayot va mehnat bilan bogʻliqligi qoidasi oʻquvchilarda jamoa axloqi va turmush qoidalariga hurmat bilan qarashni,shaxsda fuqarolik va ijtimoiy mas’uliyat hislarini rivojlantirishni, oʻzi yashayotgan mamlakatning ravnaqi, insoniyat taraqqiyotini barqaror saqlab qolish yoʻlida gʻamxoʻrlikni, ekologik tarbiyani shakllantirishni nazarda tutadi.
Maktabda oʻquvchilarni ijtimoiy foydali faoliyatga jalb qilish, ularda ijtimoiy faollikni rivojlantirishga imkon beradi. Oʻquvchilar jamiyatimiz toʻgʻrisida olgan bilimlarni amalda qoʻllash, ijtimoiy oʻz-oʻzini boshqarish organlarida faol qatnashish orqali hayotga tayyorlanib boradilar. Agar ular tevarak-atrofdagi turmushga beparvo boʻlsalar, ijtimoiy ishlardan chetda turuvchi tomoshabin deb his qilsalar, oqibat natijasida ularning ruhida boʻshanglik, loqaydlik hosil boʻladi.
Bu qoidaning amalga oshirilishi oʻquvchilarni turmushga,mehnatga, ongli ravishda kasb-hunar tanlashga har tomonlama tayyorlash uchun zamin yaratadi. Bu qoida oʻquvchilarni mamlakatimizdagi va chet ellardagi kundalik voqealar bilan muntazam suratda tanishib borishlari zarur, degan talabni ham bildiradi.
Oʻquvchilarning ishlab-chiqarish ilgʻorlari, hurmatli kishilarni, mehnat faxriylari bilan uchrashuvlari, ijtimoiy foydali va unumli mehnatda bevosita ishtirok etishlari ularni atrof-muhit bilan, mustaqil jamiyat qurilishi amaliyoti bilan tanishtirishda yaxshi yordam beradi.
Oʻquvchilarning qurilish maydonchalari, yigʻim-terim guruhlari va brigadalari saflarida, hunarmandchilik, xalq amaliy san’atida, bemorlarni parvarishlash va nafaqaxoʻrlarga xizmat koʻrsatish sharoitlarida, pochta (aloqa) koʻrsatish boʻlimlarida, hovlilarni va koʻchalarni tartibga keltirishda, sanoat korxonalaridagi ishlarini alohida quvvatlamoq lozim.
Oʻquvchilar maktabda nafaqat katta hayotga tayyorgarlik koʻradilar, balki ana shu haqiqiy hayot bilan yashaydilar. Tarbiyani hayot va mehnat bilan qoʻshib olib borish qoidasi oʻquvchilarni tevarak-atrofdagi hayot bilan tanishtirib borishni va oʻzgartirishda oʻquvchilarning qatnashishlarini talab qiladi. Respublika bozor sharoiti shakllanayotgan hozirgi sharoitda oʻquvchilarni hayotga va mehnatga yangicha munosabatli, layoqatli qilib tayyorlash lozim. Buning uchun oʻquvchilarni davlat va jamoa xoʻjaliklari dalalarida, tomorqa va ijara olingan yer maydonlaridagi unumli mehnatlarini tashkil qilish kerak.