3 McCarthy, O'Dell English vocabulary in use pdf

Bevosita yoki to’q’ridan to’q’ri xarajatlar
deb ishlab chiqarilayotgan mahsulotning 
turlariga to’q’ridan to’q’ri boruvchi xarajatlar kiradi. Bunday xarajatlarga xom-ashyo
va materiallar,yoq’ilg’i,elektro-energiya xarajatlari,asosiy ishlab chqarishda bevosita 
qatnashuvchi ishlarga hisoblangan ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi. 
Bilvosita yoki egri
xarajatlar esa mahsulot tannarxiga to’q’ridan to’q’ri emas balki 
asosiy ishlab chqarishda qatnashuvchi ishchilarning ish qaklariga nisbatan proportsional 
taqsimlash natijasida kushiladi bunday xarajatlarga sex masterlarining ish xaklari korxona 
raqbarlarining ish xaklari va shu kabi xarajatlar kiradi. 
O’zbekiston Republikasi Vazirlar Maxkamasi 1999 yil 5-fevral 
№
54-sonli qarori bilan 
tasdiqlangan «Mahsulotlarni ishlab chqarish va sotish xarajatlarining tarkibi, hamda 
moliyaviy natijalarni shakllantirish tartibi to’q’risidagi Nizom»ga asosan ishlab chqarish 
xarajatlari quyidagicha guruhlanadi. 
1.Ishlab chqarishning moddiy xarajatlari. 
2.Ishlab chqarishga oid mehnat xarajatlari. 
3.Ijtimoiy sugo’rta va boshqa jamgarmalarga ajratmalar. 
4.Asosiy vositalar va nomodd.iy aktivlar eskirishi. 
5.Ishlab chqarishga oid boshqa xarajatlar. 
Korxonalarning buxgalteriya hisobida ishlab chqarish xarajatlari kalkulyatsiya 
moddalariga mos ravishda olib boriladi. 
Maqsulot tannarxi kalkulyatsiya mohiyati mazmuniga qarab: 
smeta,reja,normativ va haqiqiy bo’lishi mumkin. Smeta tannarx kalkulyatsiyasi 
birinchi marta ishlab chiqarilayotgan yangi mahsulot uchun aniqlanadi. Reja tannarx 
kalkulyatsiyasi yil boshidan oldin maqsulotga sarf bo’ladigan xarajat turlari normasiga asosan 
to’ziladi. Normativ tannarx kalkulyatsiyasi mahsulot xarajatlarining progressiv
normalari asosida to’zilib, xarajatlar hisobining normativ usulida qo’llaniladi. haqiqiy 
tannarx mahsulot ishlab chiqarilgandan keyin,unga ketgan barcha xarajatlar hisoblanib 
topiladi. Mahsulot ishlab chqarish uchun ketgan xarajatlar quyidagi schyotlarda yoki 
kalkulyatsiya schyotlarida olib boriladi. 
2010 «Asosiy ishlab chqarish» 
2310 «Yordamchi ishlab chqarish» 
2510 «Umumishlab chqarish xarajatlari» 
94 «Davr xarajatlari» va boshqa schyotlar Ishlab chqarish jarayoni quyidagicha 
bo’ladi: 
1-Korxonaga materiallar keltirish uchun mol yetkazib beruvchilar bilan shartnoma 
to’ziladi. 
2.To’zilgan shartnomaga asosan materiallar puli mol yetkazib beruvchilaga hisob kitob 
schyotidan pul o’tkazish yo’li orqali to’lanadi. 
3.Mol yetkazib beruvchilardan omborga materiallar qabul qilinadi. 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

4.Ombordan materiallar asosiy va yordamchi ishlab chqarishlarga qayta ishlash uchun 
beriladi. 
5.Ishlab chqarishda materiallarni tayyor mahsulot xoliga keltirish uchun ishchi kuchi 
sarflanadi. 
6.Ishlab chqarishdan omborlarga tayyor mahsulotlar olinadi. 
Ishlab chqarish jarayoni va xo’jalik operatsiyalariga quyidagicha buxgalteriya 
provodkasi beriladi.