3-mavzu. Yosh bolalarni tana tuzilishi va fiziologiyasi. Reja

Qizilo‘ngach. Qizilo‘ngach halqumni me’da bilan birlashtiruv- chi muskul naydan iborat. Uning uzunligi 25 sm bo‘lib, VI bo‘yin umurtqasidan boshlanib, XII ko'krak umurtqasigacha davom eta­di. Qizilo‘ngach traxeyaning orqasida joylashgan. U 3 qismdan: bo'yin, ko‘krak va qorin qismlardan iborat. Qizilo‘ngach devori uch qavatdan tuzilgan bo‘lib, tashqisi — seroz, o‘rtasi — muskul, ichkisi — shilliq pardadan iborat. Seroz qavat qizilo‘ngachni tashqi tomondan o‘rab turuvchi biriktiruvchi to‘qima bo‘lib, boshqa organlarga birikib turadi. 0‘rta qavatning yuqorigi qis­mi ixtiyoriy, pastki qismi ixtiyorsiz muskul to'qimalaridan tu­zilgan. Ichki qavat epiteliy to'qimasidan tuzilgan. Shilliq qavat qizilo‘ngachni unga tushgan ba’zi qattiq ovqat luqmalaridan himoya qiladi. Qizilo'ngachning boshlanish qismi traxeyaning bronxlarga bo'lingan qismiga to‘g‘ri kelgan joy va diafragmadan o‘tayotgan qismi biroz toraygan bo‘ladi.

Me’da. Me’da ovqat hazm qilish organlarining eng keng qismi bo‘lib, chap tomonda qovurg'alar ostida, diafragmaning tagida, o‘ngda yotadi. Me’daning shakli ovqat bilan tolishiga qarab, shoxsimon, noksimon bo‘ladi.

Me’da osti bezi.Me’da osti bezi tanadagi yirik bezlardan biri hisoblanadi, u bel umurtqasi sathida me’daning orqasida, qorin orqa devorining yonida joylashgan. Bu bez tuzilishiga ko‘ra, al­veola naychali bezlarga kiradi, vazni 60—80 gr, uzunligi 20 sm. U uch qismdan: boshcha, tana va dum qismdan iborat. Bezning boshchasi o‘n ikki barmoq ichak egriligida joylashgan bo‘lib, dumi ichak, buyrak va taloqqa taqaladi. Qorin pardasi bezni faqat old va past tomondan o'rab turadi. Me’da osti bezining yo‘li o‘n ikki barmoq ichakning orqa devoridagi umumiy olt yo‘li bilan birgalikda ochiladi. Me’da osti bezi ovqat hazm qilishda muhim rol o‘ynaydigan shira ishlab chiqaradi. Uning orolchalar deb nomlangan alohida hujayralari insulin gormoni ishlab chiqa­radi. Bezning bu ichki sekretsiya funksiyasi deb ataladi. Ishlab chiqarilgan gormon qonga quyiladi. Shunday qilib, me’da osti bezi aralash — ham tashqi, ham ichki sekretsiya bezlariga kiradi.