3-Мавзу. Ялпи талаб-ялпи таклиф модели. Истеъмол, жамғариш ва инвестиция

 
3.11. «Кейнс хочи». Ишлаб чиқариш ҳажмининг мувозанат даражасига эришиш 
механизми 
Режалаштирилган харажатлар чизиғи ҳақиқий ва режалаштирилган харажатлар бир-
бирига тенг бўлган (Y=Е) чизиқни қайсидир а нуқтада кесиб ўтади. Қуйида келтирилган
7.2-чизмада товарлар ва хизматлар бозорида қисқа муддатли мувозанатга эришиш 
механизми тасвирланган бўлиб, у “Кейнс хочи” номини олган. Y=Е чизиқда ҳақиқий 
инвестициялар ва жамғармалар тенглиги сақланади. а нуқтада эса даромадлар 
режалаштирилган харажатларга тенг бўлади. Шунингдек, бу ерда режалаштирилган ҳамда 
ҳақиқий инвестицияларнинг ўзаро тенглигига эришилади. Яъни, макроиқтисодий 
мувозанат таъминланади.
Агарда, ишлаб чиқаришнинг ҳақиқий ҳажми (Y1) унинг мувозанат даражаси(Y0)дан
кўп бўлса, истеъмолчилар маҳсулотларни ишлаб чиқарувчилар таклиф қилганга нисбатан 
кам сотиб олади (АDЗаҳираларнинг ўсиши фирмаларда ишлаб чиқариш ҳамда бандлик даражаларини 
пасайтиришига олиб келади. Бу эса ЯИМ ҳажмини Y1 дан Y0 гача камайишигаолиб 
келади ва даромад ва режалаштирилган харажатлар тенглашади. Ўз навбатида ялпи талаб 
ва таклифнинг тенглашишига (АD = AS) эришилади.
E
(режалаштирилган
Y=E 

х
аражатлар
)
Y1 E=C+I+G+Xn
E1 Заҳираларнинг
E0 жамғарилиши
Заҳираларнинг

---

E2 камайиши
Y2 Y0 Y1
Y
(даромад, реал
харажатлар) 


3.6-чизма. Кейнс хочи (Кейнснинг макроиқтисодий мувозанат модели) 
тебраниши мумкин. Ушбу таркибдаги бирорта омилнинг миқдорининг ўсиши 
режалаштирилган харажатлар эгри чизиғини юқорига суради ва аксинча камайиши 
пастга сурилишга олиб келади. 
 
3.12. Автоном харажатлар мультипликатори 
Автоном харажатлар мулътипликатори мувозанатли ЯИМ ўзгаришнинг автоном 
харажатларнинг ҳар қандай компоненти ўзгаришига нисбатини кўрсатади