3-mavzu: Quyosh energetikasi



Download 475,5 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/10
Sana31.12.2021
Hajmi475,5 Kb.
#261011
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10


3-MAVZU: Quyosh energetikasi. 

 

REJA: 


3.1. Quyosh radiatsiyasi 

3.2. Tо‘g‘ri, sochilgan, qaytgan va yig‘indi radiatsiya  

3.3. Aktinometriya  

3.4. Quyosh energiyani о‘zgartirish 



 

3.1. Quyosh radiatsiyasi 

 

        Quyosh  nurlanish  (elektromagnit  nurlanish)  energiyasiga  quyosh  radiatsiyasi  deb  ataladi. 

Yerga tushadigan quyosh radiatsiyasi о‘zining asosiy qismi issiqlikka aylanadi va amalda Yer va 

atmosfera uchun yagona energiya manbai bо‘lib hisoblanadi. Quyosh atmosferani va Yer sirtini 

qizdiradi.  Quyosh  energiyasi  tufayli  shamollar  esadi,  suvning  tabiatda  aylanishi  amalga 

oshiriladi,  dengiz  va  okeanlar  qizdiriladi  hamda  о‘simlik  va  hayvonlar  rivojlanalanadi.  Quyosh 

nurlanish  hisobidan  Yerda  qazilma  yoqilg‘ilar  mavjud.  Quyosh  energiyasini  issiqlikka  yoki 

sovuqka, harakat kuchiga va elektroenergiyaga о‘zgartirish mumkin.   

 

 

 



 

 

 



 

      


 

 

 



 

 

 



 

3.1-rasm. Quyosh energiyasi va undan foydalanish 

 

      Yerdan kosmos fazoga 



       qaytgan  (30%) 

Infraqizil diapazonida 

kosmosga nurlanish 

Quyosh energiyasi  

Quyosh  

nurlanish 

(100%) 

Quyosh 


issiqlik 

energiyasi 

(46,53%) 

Elektr va issiqlik quyosh 

qurilmalar,  

okeanning issiqlik 

energiyani о‘zgartirgichlar  

О‘zgartiril-

gan issiqlik   

energiyasi 

(23,26%) 

Gidroenergetik qurilmalar 

Quyosh  

nurlanish quvvatini 

Yer bilan yutilishi 

va uning taksimoti 

dMoshnost 

solnechnogo 

излучения 

поглощаемого 

Землей и его 

распределение 

Kinetik  

energiyasi 

(0,17%) 

Fotosintez 

(0,017%) 

Shamol va tо‘lqin 

qurilmalar 

 

Bioyonilg‘i va biomassani 



qayta ishlash qurilmalar 


         Atmosferaning  tashqarida  quyosh  nurlanish  spektri  λ≈0,2  mkm  uzunlikdagi  ultrabinofsha 

tо‘lqinlardan to λ≈3 mkm uzunlikdagi infraqizil tо‘lqinlarga qadar qamrab oladi va λ≈0,5 mkm 

tо‘lqinlar atrofida keskin chо‘qqi bо‘ladi (3.2-rasm). 

         Quyoshdan  Yergacha  bо‘lgan  о‘rtacha  1,498×10

8

  km  masofada  vaqt  birligida  quyosh 



nurlariga  perpendikulyar  bо‘lgan  yuza  birligiga  yer  atmosferaning  yuqori  chegaragasiga 

tushadigan  quyosh  radiatsiyasining  miqdori  quyosh  doimiysi  J



o

=1,37  kVt/m

bilan  aniqlanadi. 



Amalda Yer orbitasining elliptikligi (±4%) sababli Yer-Quyosh masofasining о‘zgarishi (±1,5%) 

tufayli  quyosh  nurlanish  oqimnining  zichligi  quyosh  doimiysidan  farq  qiladi.  Quyosh 

doimiysining maksimal ehtimollik qiymati 1,322…1,428 kVt/m

oraliqda yotadi. 



         Quyosh  nurlanishning  katta  qismi  (95%  kо‘p)    optik  darchasi  deb  ataladigan  (0,29…2,4 

mkm) oralikka tо‘g‘ri keladi. Ushbu oralikka spekrning yaqin ultrbinofsha, kо‘rinadigan, yaqin 

infraqizil  nurlari  kiradi.  Ultrbinofsha  radiatsiya  ulushiga  5…9%  gacha,  kо‘rinadigan  yorug‘lik 

ulushiga –43…47% va infraqizil ulushiga – 46…50% tо‘g‘ri keladi. 

         Yer  sirtigacha  yetib  tushadigan  quyosh  nurlanishning  intensivligiga  va  spektrli  tarkibiga 

atmosferaning  ta’sirini  ifodalovchi  parametr,  bu  atmosfera  (yoki  havo)  massasi  (AM).  Har 

qanday  yer  yuza  sathi  va  kunning  istalgan  vaqti  uchun  atmosfera  massasi  quyidagi  formula 

bо‘yicha aniqlanadi:  

                                                  

sinh


1

)

(




Download 475,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish