3-Мавзу. Маҳсулот сифатининг моҳияти режа Сифатни бошқаришнинг замонавий моделлари

Товарнинг рақобатбардошлиги – буюмнинг сифати ва қийматининг тавсифлари ушбу бозорнинг талабларига ва истеъмолчиларнинг баҳоларига юқори даражада мувофиқлиги туфайли унинг худди шу турдаги ва айни шундай мақсадларга мўлжалланган бошқа буюмларга нисбатан истеъмол учун анча ўзига тортадиган бўлиш қобилияти.


4. СИФАТ ТЎҒРИСИДА ЗАМОНАВИЙ ТАСАВВУРНИНГ ШАКЛЛАНИШИ


«Сифат» тушунчаси предметларни шунчаки «яхши–ёмон» га ажратишдан бошлаб бу тушунчага фалсафий ёндашув – яъни, нимадир қачонки агар ўзининг сифатини йўқотса, нима бўлмай қолади, деган ҳаётий таъриф орқали ўтиб, сифатни ҳақиқатда мавжуд ва ҳозирча юзага чиқмаган эҳтиёжларни якка тарзда қондириш воситаси сифатида таърифлайдиган маркетинг концепциясигача бўлган тарихий йўлни босиб ўтди (1-жадвал).


«Сифат» тушунчасининг эволюцияси
1-жадвал

№	Манба	«Сифат» тушунчасининг Ифодаланиши
	Аристотель, эрамиздан олдинги III аср	Мавжудотнинг турларга кўра фарқи, «яхши-ёмон» белгиси бўйича табақа-лаштириш.
	Қадимий Хитойда	Сифатни билдирувчи иероглиф икки элемент – «тенглик» ва «пул» дан иборат, демак, сифат «қиммат» тушун-часи билан бир хил.
	Г. В. Ф. Гегель, XIX аср.	Турмуш билан айнан ўхшаш муайянлик: нимадир, қачонки ўзининг сифатини йўқотганида, ўша нимадир нима бўлишдан тўхтайди.
	В. Шухарт, XX асрнинг 20-йиллари.	Сифат иккита жиҳатга эга: объектив жисмоний тавсифлар ва субъектив томони (нарса қанчалик яхши). Сифат режалаштириш– бажариш – назорат қилиш – ҳаракат қилиш статистик назорати асосидаги узлуксиз технологик ўзгаришлар цикли билан таъминланади (Шухарт цикли).
	А. Фейгенбаум, 40-50-йиллар	Умумий сифат назорати бўлиб, уни ишлаб чиқиш, сақлаб туриш ва яхшилаш босқичлари, тушунчалар, «сифат харажатлари» дан иборат.
	Э.Деминг 40-50-йиллар	Шухарт циклини қўлланиш соҳаси ва ишлаб чиқаришни бошқаришнинг статистик услубиятини кенгайтириш.
	Ж, Журан, 50-йиллар	Сифат – фойдаланиш учун (мўлжалланган мақсадига мувофиқлиги) яроқлилик. Субъектив томони – истеъмолчини қаноатлантириш даражаси (сифатни амалга ошириш учун ишлаб чиқарувчи истеъмолчи талабларини билиши ва ўз маҳсулотини шу талабларни қондирадиган даражада тайёрлаши керак). Сифат триадаси ғоясини ишлаб чиқди, бу: режалаштириш­­–назорат­-яхшилаш.