3-mavzu: Ikkinchi jahon urushidan keyingi davrdan bugungi kungacha Markaziy Yevropa davlatlari. Reja

4. Olster inqirozi va milliy muammolar.

1921 yil Irlandiya respublikasi tashkil topkanidan so‘ng Buyuk Britaniya orolning (Olser) to‘rta shimoliy grafliklarini o‘z tasarufida saqlab qoldi. U yerdagi aholining uchdan bir qismini katolik-irlandlar va uchdan ikki qismini kelib chiqishi Shotlandiya va Uelsdan bo‘lgan protestantlar tashkil etardi. Ikkita diniy jamoa o‘rtasidagi munosabatlar ananaviy ravishda nizo ostidaedi. 1968 yil fuqarolik huquqlar uchun kamchilikni tashkil etgan katoliklarning harakatlari boshlandi. Namoyishchilarning tarqatib yuborilishi unga sabab bo‘ldi va shundan so‘ng Olsterda ommaviy to‘qnashuvlar yuz berdi. Tartib o‘rnatish maqsadida Buyuk Britaniya hukumati harbiylarni kiritdi. Irlandiya respublikachilari armiyasi (IRA), maxfiy ekstremistik tashkilot, angliyaning soldatlariga nisbatan terror bilan javob berdilar. Keyingi uch o‘n yilliklar maboynida nizoni bartaraf qilishga qaratilgan britaniya hukumatining say harakatlari is’yon ko‘taruvi grafliklarda o‘z natijasini bermadi. Katolik va protestantlar o‘rtasidagi to‘qnashuvlar davom yetib bordi. 1998 yil may oyida Olsterda to‘qnashuvlarni yakunlash va saylanadi­gan o‘zini o‘zi boshqaruv organini tashkil etish bo‘yicha kelishuv erishildi.

60- – 80- yillarda Shotlandiya va Uelsda milliy va madaniy avtonomiya uchun harakatlar avj oldi. 70- yilari Shotlandiya va Uelsda o‘tkazilgan referendum avtonom boshqaruvini berish rejalarini qo‘llab-quvvatlamadi.