3-mavzu. Ijtimoiy sohadagi isloxotlarni chuqurlashtirish. Xavfsizlik, millatlararo totuvlik va diniy bag’rikenglikni ta’minlash

“O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalari to’g’risida”gi qonun hisoblanadi. Tashqi 

siyosiy  faoliyat  olib  borishdagi  asosiy  vositalardan  biri  xalqaro  shartnomalar  hisoblanadi. 

Respublikaning  bir  yoki  bir  necha  davlat,  xalqaro  tashkilot  yoxud  xalqaro  huquqning  boshqa 

sub’ektlari  bilan  xalqaro  munosabatlar  sohasidagi  huquq  va  majburiyatlariga  doir  teng  huquqli 

va  ixtiyoriy  kelishuvi  xalqaro  shartnoma,  deb  tan  olinadi.  O’zbekistonning  xalqaro 

shartnomalarini tuzish, bajarish, to’xtatish, to’xtatib turish va denonsatsiya qilish tartibi mazkur 

qonun bilan belgilanadi.  

O’zbekiston  Respublikasining  “Tashqi  iqtisodiy  faoliyat  to’g’risida”gi  (yangi  tahriri)  qonuni 

tashqi siyosat olib borishda muhim ahamiyat kasb etadi. Ushbu qonun tashqi iqtisodiy faoliyatni 

                                                           

11

Каримов  И.А. Ўзбекистоннинг  ўз  истиқлол  ва  тараққиёт  йўли  //  Ўзбекистон:  миллий  истиқлол, 

иқтисод, сиёсат, мафкура. — Т.: Ўзбекистон. 1993.  38-бет.  

 

---

amalga  oshirish  bilan  bog’liq  munosabatlarni  tartibga  soladi.  Uning  asosiy  funktsiyasi  -  tashqi 

iqtisodiy  faoliyatni  amalga  oshirishda  mamlakatning  iqtisodiy  xavfsizligini  ta’minlash,  uning 

iqtisodiy  suvereniteti  va  iqtisodiy  manfaatlarini  himoya  qilish,  milliy  iqtisodiyot  rivojini 

rag’batlantirish,  mamlakat  iqtisodiyotining  jahon  iqtisodiy  tizimiga  integratsiyalashuvi  uchun 

shartsharoitlar yaratishdan iboratdir.  

O’zbekiston  Respublikasining  “Mudofaa  to’g’risida”gi  (yangi  tahriri)  qonuniga  asosan, 

mudofaa  deganda  mamlakatimiz  suvereniteti,  hududiy  yaxlitligini,  aholining  tinch  hayoti  va 

xavfsizligini himoya qilishni ta’minlashning siyosiy, iqtisodiy, harbiy, ijtimoiy-huquqiy, axborot, 

tashkiliy va boshqa tadbirlari majmui tushuniladi.  

Ushbu qonunning 4-moddasiga asosan mudofaa sohasidagi davlat siyosatining asosiy printsiplari 

quyidagilardan iborat:  

- 

boshqa  davlatga  qarshi  harbiy  kuch  ishlatmaslik,  tajovuzning  oldini  olish  va  uni 

daf  etish,  biroq  O’zbekistonning  tegishli  shartnomalar  bilan  bog’langan  davlatlarga  yordam 

ko’rsatish hollari bundan mustasno;  

- 

xalqaro huquq normalariga muvofiq ravishda kollektiv  

xavfsizlik tizimlarida ishtirok etish;   

- 

harbiy-siyosiy bloklarda qatnashmaslik;  

- 

harbiy  qurilishning  zamonaviy  urushlar  va  qurolli  mojarolarning  xususiyatiga 

monand bo’lishi;  

- 

yadroviy  va  boshqa  turdagi  yalpi  qirg’in  qurollarini  ishlab  chiqarishni,  qayta 

ishlashni, olishni, saqlashni, tarqatishni va joylashtirishni rad etish;   

- 

Qurolli  Kuchlarning,  iqtisodiyotning,  aholining,  hududning  tajovuzni  daf  etishga 

doim shay turishi;  

- 

mudofaaning yetarli darajada bo’lishi;  

- 

harbiy xizmat sharafli ekanligini ta’minlash.  

Bildirilgan  fikrlar  tahlili  shuni  ko’rsatmoqdaki,  O’zbekiston  o’zining  tashqi  siyosiy  faoliyatida 

konstitutsiyaviy  tamoyillarga  va  xalqaro  huquq  qoidalariga  amal  qilgan  holda  jahon 

hamjamiyatida o’zining munosib o’rnini egallamokda.   

Xullas,  O’zbekiston  Respublikasi  o’z  tashqi  siyosatini  mukammal  ravishda  normativ  tartibga 

solganligi,  mamlakatning  ushbu  sohadagi  salohiyatini  kuchaytirmoqda.  Birinchidan,  tashqi 

siyosat sohasidagi printsiplarga izchil rioya etish O’zbekistonning xalqaro munosabatlar tizimiga 

kirib  borishini  ta’minlamoqda.  Ikkinchidan,  bu  jahon  iqtisodiy  aloqalariga,  kollektiv 

xavfsizlikning global va mintaqaviy tizimlariga integratsiyalashuv bo’lib, o’z navbatida, ijtimoiy 

taraqqiyotning  asosiy  ichki  vazifalari  bajarilishini  hamda  tashqi  siyosatda  milliy  manfaatlar 

amalga  oshirilishini  yengillashtiradi.  Uchinchidan,  bu  ochiq  tinchliksevar,  jahondagi  barcha 

mamlakatlar bilan ijobiy hamkorlik qilishga tayyor mamlakat nufuzini ko’rsatuvchi belgidir.