3-mavzu. Har XIL transport turlarining xalqaro tashuvlardagi o‘ziga xos xususiyatlari reja

Temir yo‘l transportining xalqaro tashuvlardagi o‘ziga xos xususiyatlari
Temir yo‘l transporti turli massa va o‘lchamdagi yuklarni tashishning eng talabgor vositalaridan biridir. Biroq, boshqa har qanday transport turi singari, uning ham butun tashish jarayoniga sezilarli ta’sir ko‘rsatadigan o‘ziga xos xususiyatlari mavjud.
Ommabopligi bo‘yicha ushbu turdagi yuklarni tashish avtomobil transportidan keyin ikkinchi o‘rinda turadi. Bu fakt temir yo‘l transportining bir qator afzalliklari bilan izohlanadi:
• Xavfsizlik. Ular tovarlarni tashish paytida eng xavfsiz va tashqi ta’sirlardan himoyalangan hisoblanadi.
• Tezlik. Temir yo‘llardan foydalanish tovarlarni turli yo‘nalishlarga nisbatan yuqori tezlikda etkazib berishga imkon beradi.
• Jihozlanganlik. Barcha vagonlar ma’lum turdagi yuklarni tashish uchun maxsus jihozlangan bo‘lib, bu buyurtmachiga yo‘lda ularning butligi hakida xavotirlanmaslik imkonini beradi.
• Arzonlik. Poezdda tashish uchun avtomobil transportini tashkillashtirishga qaraganda ancha kam mablag‘ sarflanadi.
• Atrof muhitga zarar etkazmaslik. Tashish paytida zararli moddalarning minimal chiqarilishi, temir yo‘llarni hatto avtomobil bo‘lmagan joylarda ham etkizib berishiga olib keldi.
Temir yo‘l transportining kamchiliklari:

• 
  cheklangan miqdordagi tashuvchilar raqobatni pasaytiradi, shu bilan ushbu bozor sektorining monopollashishini shakllantiradi - tariflarning yuqoriligi, xizmat ko‘rsatish darajasini pastligi;
  
• 
  yo‘qolish, o‘g‘irlanish xavfi, uning shikastlanishi, bu ko‘pincha texnologik jarayonning xususiyatlaridan kelib chiqadi, masalan, vagonlarning birlashishi;
  
• 
  barcha harakatlanuvchi tarkibning buzilishi. Ushbu xolatning zaruriy sharti - bu elektrovozning o‘z vaqtida ta’mirdan chiqarish deb hisoblanadi;
  
• 
  yuk tashuvchilarning, temir yo‘lni qabul qiluvchilarning transport imkoniyatidan foydalanishning pastligi, chunki ular ko‘pincha o‘zlarining temir yo‘l izlariga ega emaslar, chunki bu yuklarni etkazib berish bilan bog‘liq bo‘lgan dastlabki va oxirgi bosqichlarda avtomobil transportidan foydalanishni talab qiladi.
  

Vagonni qanday tanlash kerak?
Transport vositalalaridan foydalangan xolda yuklarni tashishda har xil turdagi vagonlardan foydalaniladi. Odatda, bular:
• YOpik.
Salbiy atmosfera ta’siridan (namlik, quyosh nurlari, shamoldan) himoya qilishni talab kiladigan tovarlar uchun ishlatiladi.
• YArim ochiq vagonlar.
Ushbu vagonlar tomining yo‘qligi va pastki qismida maxsus texnologik lyukning joylashishi bilan ajralib turadi. Ushbu turdagi vagonlar yomg‘ir yoki qordan himoya qilinmaydigan sochiluvchan yuklarni tashish uchun mo‘ljallangan.
• Platformalar.
Ushbu turdagi vagonlar avtomobillar, uzun o‘lchamli yuklar, uskunalar kabi yuklarni tashish uchun ishlatiladi.
• Xopperlar.
Xopper - bu don, o‘g‘itlar, sementni tashish uchun mo‘ljallangan ochiq yarim vagon turi.
• Sisterna.
Suyukliklarni tashish muammosini hal qilish uchun ishlatiladigan temir yo‘l rezervuarlarining eng keng tarqalgan turlaridan biri.
Barcha vagonlar og‘irligi 60 tonnagacha bo‘lgan yukni ko‘tarish imkoniyatiga ega, avtotransport esa maksimal 20 tonnaga bardosh bera oladi.