3-mavzu. Har XIL transport turlarining xalqaro tashuvlardagi o‘ziga xos xususiyatlari reja

Havo transportining xususiyatlari
Xalqaro havo yuklari asosan tez buziladigan tovarlarni tashish uchun ishlatiladi. Ushbu etkazib berish usulining yukori narxi uning qisqa muddatlari bilan oqlanadi.
CHet mamlakatlardan xavo transportini tanlashda quyidagi omillarni hisobga olish kerak:
1. Tashilayotgan yukning o‘lchamlari yuk lyuksi hajmidan va bitta yukning og‘irligi - 200 kg dan oshmasligi kerak.
2. Boshqa transport turlaridan foydalanish variantlari - ayrim xollarda yuklarni dengiz yoki avtomobil orqali tashish maqsadga muvofikdir.
3. Qabul qiluvchining aeroportdan uzoq joylashganligi.
Xalqaro yuklarni havo transportida tashish bir qator muhim kamchiliklarga ega:
• yukori narx;
• ob-xavo sharoitlariga bog‘liqlik;
• ko‘plab mintaqalarda aeroportlarning etishmasligi;
• tashilgan yuklarni jo‘nash aeroportiga etkazib berish va kelish aeroportidan manzilga etkazib berish usulini aniqlash.
Xalqaro havo tashishlar yuklarni etkazib berishning eng tezkor va ishonchli usuli hisoblanadi. Tovarlarni havo orqali etkazib berishning o‘rtacha tezligi bir haftadan oshmaydi va agar shoshilinch etkazib berish zarur bo‘lsa, u bir kundan uch kungacha bo‘ladi. Ushbu etkazib berish usulining muhim ustunligi shundaki, ba’zi mamlakatlar bilan boshqa transport aloqalari mavjud bo‘lmasa va aviatashuvchilar har doim bir nechta yo‘nalish variantlarini taklif qilishga tayyor.
Xorijga havo transporti qimmatligi sababli muhim hujjatlar va xatlar, qimmatbaho yuklarni va tez buziladigan tovarlarni tashish uchun mos keladi.
Xalqaro havo transporti yuqori narxda transport vositasi egasiga quyidagilarni tejashga imkon beradi:
• qadoqlash - havo transportida engil va arzon qadoqlash talab qilinadi;
• bojxona to‘lovlari - agar paketning og‘irligi past bo‘lsa, brutto og‘irligi uchun olinadigan to‘lovlar kamayadi;
• tovarlarni olgandan keyin to‘lash xolatlarida naqd xarajatlar. Tez etkazib berish to‘lovlarni qabul qilish vaqtini qisqartiradi;
• saqlash xarajatlari. Havo transportida etkazib berishda yuklarni saqlash zarurati ko‘pincha yo‘q qilinadi yoki uning muddati qisqaradi;
• sug‘urta - havo transportida sug‘urta mukofoti miqdori dengiz transportiga nisbatan sezilarli darajada kam.
Xalqaro havo transporti hujjatlari.
Xalqaro havo transporti uchun asosiy hujjat - bu havo nakladnoyi hisoblanadi. Unda yukni jo‘natuvchi va yuk tashuvchi kompaniya o‘rtasida tuzilgan amaldagi shartnoma, shuningdek yukni tashish shartlari to‘g‘risida ma’lumotlar mavjud.
Xalqaro havo transportining ayrim xolatlarida, havo nakladnoyi varaqasidan tashqari hujjatlar talab qilinishi mumkin emas - ular bojxona deklaratsiyasi o‘rniga takdim etilishi mumkin. Ushbu hujjat bir nechta varaqlardan iborat va quyidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi:
• yukni jo‘natuvchi to‘g‘risidagi ma’lumotlar - to‘liq nomi, yuridik manzili, telefoni;
• aeroport nomi;
• qabul qiluvchi to‘g‘risidagi ma’lumotlar - to‘liq ismi, manzili, aloka telefon rakami;
• qabul qilish punkti;
• tashuvchi kompaniya haqida ma’lumot;
• yukning xususiyatlari;
• aviakompaniya tariflari.