3-mavzu bo‘yicha glossariy Filiallar, vakolatxonalar va boshqa alohida bo’linmalar

3-mavzu bo‘yicha glossariy


Filiallar, vakolatxonalar va boshqa alohida bo’linmalar. Agar filiallar, vakolatxonalar va boshqa alohida bo’linmalar alohida balansga ajratilgan bo’lsa, bosh tashkilotining alohida bo’linmalar bilan hisob-kitoblar aktiv hisobvaraqlar guruhi 4100 “Ajratilgan bo’linmalar, sho’’ba va qaram xo’jalik jamiyatlaridan olinadigan hisobvaraqlar” va passiv hisobvaraqlar guruhi 6100 “Ajratilgan bo’linmalar, sho’’ba va qaram xo’jalik jamiyatlariga to’lanadigan hisobvaraqlar” bilan amalga oshiradi.
Xaridorlar va buyurtmachilar bilan tovarlar, tayyor mahsulotlar, bajarilgan ishlar, ko’rsatilgan xizmatlar uchun debitorlik qarzlari bo’yicha hisob-kitoblar to’g’risidagi axborotlarni umumlashtirish 21-sonli milliy standart bo’yicha quyidagi hisobvaraqlarda amalga oshiriladi:
4010 “Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan hisobvaraqlar”;
4020 “Olingan veksellar”.
Qarzdorning nochorligi tufayli qarzni hisobdan chiqarish qarzni bekor qilish emas. Bu qarz qarzdorning mulkiy holati o’zgargan taqdirda uni undirish imkoniyatini kuzatish uchun hisobdan chiqarilgan kundan boshlab besh yil davomida balansdan tashqari hisobvaraqda (007 “To’lashga qobiliyatsiz debitorlarning zararga o’tkazilib hisobdan chiqarilgan qarzi”) aks ettirilishi lozim.
Dargumon qarzlar. Tashkilot boshqa tashkilotlar bilan hisob-kitoblar bo’yicha dargumon qarzlar bo’yicha rezerv yaratishi mumkin.
Yaratilgan rezervlar summasi 9430 “Boshqa operatsion xarajatlar” hisobvarag’ining debetiga va 4910 “Dargumon qarzlar bo’yicha rezerv” hisobvarag’ining kreditiga qayd etiladi. 4010 “ Xaridorlar va buyurtmachilardan olinadigan hisobvaraqlar” hisobvarag’ining analitik hisobi xaridorlar yoki buyurtmachilarga taqdim etilgan har bir hisobvaraq-faktura uchun yuritiladi.
Olingan bo’naklar. Xaridor va buyurtmachilarga qisman tayyor holdagi TMQni etkazib berishga yoki ishlar bajarish va xizmatlar ko’rsatish, shuningdek aktsiyaga obunachilardan olingan bo’naklar bo’yicha joriy majburiyatlar to’g’risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi hisobvaraqlarda amalga oshiriladi:
6310 “Xaridorlar va buyurtmachilardan olingan bo’naklar”;
6320 “Aktsiyaga obunachilardan olingan bo’naklar”;
6390 “Boshqa olingan bo’naklar”.