3-mavzu: Bosim to’g’risida umumiy tushunchalar. Bosim o’lchash asboblarining tasnifi. Suyuqlikli bosim o’lchash asboblarining tuzilishi va vazifasi. Suyuqlik manometrlari, ularning tuzilishi va ishlash printsiplari

Membranali pnevmatik signal o‘zgartirgich 13DI13
Pnevmatik signal o‘zgartirgichlarning chiqish signali 20—100 kPa chegarada o‘zgaruvchi qisilgan xavo bosimi hisoblanib, uning manbaa bosimi 140 kPa bo‘ladi. Bu signal o‘zgartirgichlar chiqish signalini 4 mm diametrli pnevmatik trubkalar yordamida 150 m masofagacha va 6 mm trubkali pnevmatik trubkalar yordamida 300 m gacha masofaga uzatish mumkin. Xar bir o‘lchov asbobiga bunda 3 l/min miqdorga yaqin xavo sarflanadi.
13DI13 tipidagi pnevmatik signal o‘zgartirgich ishlashi kuchni kompensatsiyalashga asoslangan. O‘lchanayotgan bosim o‘lchash blokining 1–kamerasiga berilib, membrana 2 va silfon 3 ga ta'sir etadi va richag 5 ni membrana 4 atrofida ma'lum burchakga aylantiradi. Bunda zaslonka 7 soplo 8 ga nisbatan ma'lum masofaga siljishi, pnevmorele tizimida, xamda aks ta'sir silfonida va pnevmorele chiqishida bosimni o‘lchanayotgan bosimga proportsional ravishda o‘zgarishiga olib keladi. Nol korrektori prujinasi 6 yordamida signal o‘zgartirgich chiqish signalini 0,02 MPa ga sozlanadi (shkalaning boshlang‘ich qiymatiga).



3.Bosim o’lchashda ishlatiladigan
Elektr asboblar. Qarshilikli, sig’imli va pьezoelektrik manometrlar. Tenzorezistorli bosim o’lchash o’zgartkichlari. Induktiv va ionizasion manometrlar.

Elektron analogli o’lchash asboblari va o’zgartirgichlari - bu shunday vositalarki, ulardan chiqish signali o’lchanayotgan kattalikning uzluksiz funktsiyasidir. Bu turdagi o’lchash asboblari kuchlanish U,tok I, chastota f, quvvat R, qarshilik Z va boshqa kattaliklarni o’lchashga muljallab chiqarilgan bo’lishi mumkin. Elektron analogli asboblarga elektron nurli ostsillograflar, elektron volьtmetrlar, ommetr, spektr analizatorlari, chastotometr, fazometrlar kirishi mumkin.

Elektron asboblarning qo’llanilishi o’lchash asbobining imkoniyatini kengaytiradi, sezgirlikni oshiradi, o’lchanayotgan zanjirdan kam quvvat iste’mol qilinadi, o’lchash chegarasi va kirish qarshiligini oshiradi.
Elektron o’zgartirgichlar o’lchash asboblarida yoki avtomatik qurilmalarda qo’llanilishi mumkin. Ular xar qanday birlamchi kattalikni elektr analogli chiqish signaliga aylantirib beradi. Tag’in bu chiqish signalini faqat ma’lum o’zgarish oralig’iga joylab, unifikatsiyalab beradi.
Unifikatsiyalangan chiqish signali 0-10 v oralig’idagi o’zgarmas kuchlanish yoki 0-5 mA oralig’idagi o’zgarmas tok sifatida bo’lishi mumkin.