Ўрта подшолик (2020-йил – ер. авв. ХВИИ аср бошлари ) Қайта бирлашган Миср давлатини бошқарган ХИ сулола фир`авнлари даврида кенг қамровли қурилиш ишлари, фаол ташқи сиёсат ( Осиёда урушлар ,узоқ Пунтга експедициялар ) қайта бошланди. Aммо мамлакат ичида о`заро урушлар ҳали сақланиб қолади. Ҳақиқий мустаҳкам давлатни янги ХИИ –сулола барпо қилди. ХИИ- сулолани асосчиси Aменемхет И (ер. авв. 1976- 1947йиллар) фир`авн бо`лганига қадар ХИ сулоланинг олий амалдори еди.
Марказий ҳокимият кучайиб, умуммиср сунъий суг‟ориш тизими қайта тикланди. Фаюм ( “ ко`л йери”) водийсидаги бепоён ботқоқликлар о‟злаштирилди. Фаюм сув омбори барпо етилиши натижасида ко‟плаб янги йерлар очилди. Фаюм водийсида янги шаҳар - Иллахун барпо қилинди.Иллахун шаҳрида минг хонали улкан (лабиринт-юнонча) тош иншоот барпо етилди. Бу иншоот диний мақсадларга хизмат қилиб, турли ном худоларига баг`ишланган ибодатхона вазифасини о`таган.
Жанубий делта, Фаюм ва уни атрофларини обод қилиниши, ХИИ сулола фиръавнларининг пойтахтни Фивадан янги қурилган шаҳар Иттаун («Иккала йерни бирлаштирувчи») шаҳрига ко`чиришларига сабаб бо‟лди. Қишлоқ хо‟жалиги юксалиб янги қулай омоч пайдо бо‟лди. Илк жез (бронза ) қуроллар о`злаштирилди. Месопотамия, Кичик Осиё ва Шарқий О‟ртайер денгизи қирг`оқлари жез қуролларни бундан анча олдинроқ қо`ллай бошлаган едилар. Мисрни бу соҳада қолоқлигини сабаби Нил ва уни атрофида жез хом ашёсини ё`қлиги еди. Бошқа ютуқлардан бири шишанинг кашф етилиши еди. Иқтисодиётнинг жонланиши металларга, кумуш, қурилиш ёг`очига еҳтиёжни кучайтирди. Бу чет мамлакатлар билан савдо алоқаларини фаоллашувига олиб келди. Миср савдо карвонлари Нил, Сувайш бо`йни орқали Кичик Осиё ва Бобилга чиқдилар. Жанубий Нубия ва Пунтдан олтин олиб келинди.
О‟рта подшоликда йирик хо`жаликлар о‟рнига о`рта хо`жаликлар йетакчи о‟рин егалладилар. Улар фойда келтирадиган барқарор хо‟жалик еди, бозор билан бог`ланиш ва қул меҳнатидан фойдаланиш кучайди. Кичик хо‟жаликларнинг сони ошди. Кичик йер егалари ҳужжатларда «хемум несут» - подшо одамлари деб ко`рсатилган. Зодагон ва ибодатхона хо‟жаликларида меҳнат қиладиганлар ҳам шундай деб аталган. «Подшо одамлари» деб аталган аҳолининг бир қисми ёшлик пайтидан аҳоли ро`йхатидан о‟тказилиб маълум ҳунарларга тақсимланар едилар.
Миср ҳукмрон қатламларида ҳам о‟згариш юз берди. Олий табақага уруг` зодагонлари ва хизмат зодагонлари, олий коҳинлар, давлат аппаратининг катта амалдорлари кирар едилар.
Янги подшолик даврида буюк Миср давлати (ер. авв. ХВИ-ХИИ асрлар)
Янги подшолик даврида Миср қо‟шинлари қайта ташкил қилинди. Гиксослар таъсири остида қо‟шин таркибига жанг аравалари киритилди. Мисрда от заводлари ташкил қилиниб, хо‟жаликнинг янги соҳаси йилқичилик пайдо бо‟лди. От заводлари давлат ҳокимияти томонидан таскил қилинди ва уларни олий мансабдор бошқарган. Пиёдалар асосий ҳарбий қо`шиннинг асосий қисми бо`либ қолди. Aммо унинг қурол турлари янгиланди. Қиличнинг 2 тури: ог`ир, то‟гри ва йенгилроқ о‟роқсимон қиличлар пайдо бо‟лди. Душманлардан яхшироқ ҳимоя учун аскарлар пластинкали совут кия бошладилар. Қо‟шин сафини ог`ир қуролланган камончи ва найзачилар то‟лдира бошлади. Қо‟шиннинг янги тури ҳарбий денгиз флоти пайдо бо‟лди. Мудофаа иншоотлари (фортификасия) қуриш санъати такомиллашди. Мисрликлар босиб олинган ҳудудларида кучли мустаҳкамланган қалъаларни ко‟ра бошладилар. Қо`шинни то‟лдириш тартиби о‟згарди. Aскар олишнинг янги қоидасига ко‟ра, ҳар 10 балог`атга йетган еркаклардан бири ҳарбий хизматга чақириладиган бо‟лди. Aммо бу тартиб қо‟шинни то‟лиқ то‟лдириш имкониятини бермади. Шу сабабли, ХИХ сулола давридан бошлаб, ё`лланма чет ел аскарлари қо‟шиннинг ярмини ташкил қила бошлади. ХВИИИ сулола кучли қо‟шинга таяниб, босқинчилик сиёсатини олиб борди. Aйниқса, Шарқий О‟ртайер денгизи қирг`ог`ига нисбатан истилочилик ҳужумлари кучайиб кетди. Бу ҳудудда ер. авв. ХВ асрда Мисрга қарши фақат биргина Митанни давлати жиддий қаршилик ко‟рсата олар еди. Митанни ХВИ аср охири ХВ асрнинг биринчи ярмида қудратли давлатга айланган еди. У Мисрнинг Сурия ва Фаластинга експансиясини то‟хтатиш учун Кадеш шаҳри бошчилигидаги Сурия ва Фаластиннинг кичик давлатчалари коалициясини ҳар томонлама қо‟ллаб-қувватлади. Натижада бу иттифоқ Миср експансиясини вақтинчалик то‟хтатди. Миср жанубда учинчи Нил остоналаридаги ҳудудларни босиб олди. Яхмос И гиксосларни Осиёдан ҳайдаб чиқариб Финикияда Мисрнинг та‟сирини қайта тиклади. Унинг о‟г‟ли Aменхотеп И Осиёда ҳеч қандай уруш олиб бормади, кейинги фир‟авн Тутмос И (ер. авв. ХВИ аср охири) даврида Миср Яқин Шарқнинг енг катта давлатларидан бирига айланди. Нубия (Куш)да катта ютуқларга еришилиб Камос Мисрнинг ҳудудини Нилнинг иккинчи остонасигача, Aменхотеп И яна жанубга томон кенгайтирди. Aменхотеп Ига унинг куёви ҳарбий бошлиқ Тутмос ворис бо‟лди. У ер. авв. ХВИ аср охирида Юқори Месопотамиядаги Митанни давлатига қарши уруш бошлади. Бу давлат шимолий Сурияни назорат қилар еди. Миср Митаннидан шимолий Сурияни тортиб олиб, о‟з назорати остига олди. Нубияда мисрликлар Нилнинг учинчи остонасидаги илгари мустақил бо‟лган Куш давлатининг пойтахти Кермани егалладилар.
