3-Ma’ruza Termodinamika va issiqlik texnikasi Reja: Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi

Shuning uchun 2 xil kattalik: o’rtacha issiqlik sig’imi va xaqiqiy issiqlik sig’imi tushunchalari kiritilgan.
Ishchi jismning xaqiqiy issiqlik sig’imi deganda ishchi jismga berilgan (olingan) issiqlik miqdori hisobiga ushbu jarayonda ishchi jism haroratining o’zgarishiga olingan nisbatiga aytiladi.
Real gazlarning haqiqiy issiqlik sig’imini quyidagi ikkita qo’shiluvchilarning yig’indisi sifatida aniqlanadi.


c_x = c_xo + ∆c_x (7)


Birinchi qo’shiluvchi o’rganilayotgan gazning bo’shliq (vakkum) holatidagi (р → 0 yoki υ →∞) (ideal gaz) issiqlik sig’imini ifodalaydi va u faqat haroratga bog’liq bo’ladi.
с_р va c_v issiqlik sig’imlarining haroratga bog’liq ravishdagi qiymatlari haroratning t^oС uchinchi darajali polinomi bilan aniqlanadi.


c_xυ = a_o + a₁t + a₂t² + a₃t³ (8)

Hozirgi kunda hisoblash ishlarini amalga oshirish uchun aniqlik darajasi yuqori bo’lgan jadvallardan foydalanishadi.

Tenglamaning ikkinchi qo’shiluvchisi ∆c_x issiqlik sig’imining bosim yoki solishtirma hajmga bog’liq ravishda o’rganiladi va u real gaz ichki energiyasining potensial tashkil etuvchisiga bog’liq bo’ladi.
Odatda issiqlik miqdorini aniqlashda amaliy hisoblashlarni ro’yobga chiqarish uchun o’rtacha issiqlik sig’imi qo’llaniladi.
Qaralayotgan jarayonda t_r до t₂ haroratlar oraligidagi o’rtacha issiqlik sig’imi deb q_1-2x issiqlik miqdorining haroratlar farqi (t₂ – t₁)ga olingan nisbatiga aytiladi.