3-Ma’ruza Termodinamika va issiqlik texnikasi Reja: Issiqlik sig’imi. Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasi

Termodinamika va issiqlik texnikasida o’zgarmas hajmdagi issiqlik sig’imi muhim ahamiyatga ega hamda u o’zgarmas hajm jarayonidagi issiqlik miqdorining dq_υ jism haroratining o’zgarishiga dT nisbati bilan aniqlanadi.
с₀ = dq_υ / dT (3)


Xuddi shuningdek o’zgarmas bosim uchun jismning issiqlik sig’imi quyidagicha aniqlanadi.


с_р = dq_p / dT, (4)


Gazlar issiqlik sig’imining molekulyar-kinetik nazariyasiga binoan gazning mutloq bosimi qiymat jihatdan molekulalarrning ilgarilanma harakatidagi tezlikning o’rtacha kinetik energiyasining 2/3 qismiga teng bo’ladi.


Р = 2/3 n/υ mω² /2 (5)
bu yerda,
п – υ hajmdagi molekulalar soni;
υ – 1 kg gazning hajmi;
т – molekulaning massasi;
ω – molekulalarning ilgarilanma harakatidagi o’rtacha tezligi;
mω²/2 – molekulaning o’rtacha kinetik energiyasi.
Molekulyar-kinetik nazariya molekulalarning ilgarilanma harakatidagi o’rtacha tezligi bilan mutloq harorat orasidagi bog’lanishni ifodalaydi.

mω² /2 = ВТ,

bu yerda,
Т — mutloq harorat;
В — proporsionallik koefisiyenti.
Oxirgi tenglamani inobatga olgan holda (3.5) tenglamani quyidagicha yozishimiz mumkin.
рυ = 2/3 пВТ. (6)
Agar (3.2) tenglamani gazning ikkita holatiga tadbiq qilsak, u holda ularning har bir uchun tenglama quyidagicha bo’ladi:

p₁υ₁=2/3пВТ₁ или р₂υ₂=2/3пВТ₂.

II


Issiqlik sig’imi idеal gazlar uchun faqat haroratga bog’liq bo’ladi, real gazlarda esa bosimga ham bog’liq bo’lganligi uchun ularning haqiqiy va o’rtacha issiqlik sig’imlari o’rganiladi.