3-Ma’ruza. Shaxsga yo’naltirilgan ta’lim. Reja. Pedagogik munosabatlarni insonparvarlashtirish va demokratlashtirish

Ekskursiya darsi – bu darslarda o’quvchilarni turli obyektlar: muzey, ziyoratgoh, korxona, ustaxona, tabiat obyektlari, ilmiy muassasa, kollej, lisey va boshqalarga olib borish va tanishtirish orqali ularning bilimlarini hayot bilan bog’lash va kasbga yo’naltirish ishlarini amalga oshirib borish ta’minlanadi. Juda uzoqdagi va borish qiyin bo’lgan obyektlarga, ular to’g’risida filmlar, turli ko’rgazmali va boshqa materiallar mavjud bo’lgan hollarda, ularni o’quvchilarga namoish etib, tushuntirish orqali videoekskursiyalar tashkil etish ham munkin.
Ta’lim bilan tarbiyaning uzviyligini ta’minlash
Ta’lim bilan tarbiyaning uzviyligini ta’minlash hamma zamonda ham e’tibor markazida bo’lgan masalalardan hisoblanadi. Buning uchun ta’lim-tarbiya jarayonida bolalarning nutqi, muloqot ko’nikmalari, hissiy, aqliy, jismoniy va ijtimoiy rivojlanishi uchun qulay sharoitlar yaratish, jumladan: toza joy, toza havo, normal haroratli xona va unda yetarli yoritilganlik bo’lishi, xavfsizlik, sport, dam olish, o’yin maydonchalarini yetarlicha jihozlash va shu kabilarga e’tibor berish talab qilinadi.
Shaxsga yo’nartirilgan texnologiya tamoyillari:
- insonparvarlik – o’quvchi shaxsini hurmat qilish, unga yordamlashish, uning ijodiy qobiliyatiga ishonch bilan qarash;
- hamkorolik – pedagog va talabalar o’rtasidagi munosabatda tenglik, sheriklikning ustunligi;
- erkin tarbiyalash – shaxsga o’z faoliyatini tanlash erkinligini, mustaqilligini berish.
Shaxsga yangicha qarash quyidagilardan iborat bo’ladi:
- pedagogik jarayonda shaxs obyekt emas, subyekt hisoblanadi;
- har bir talaba qobiliyat egasi, ko’pchiligi esa iste’dod egasidir;
- yuqori etik qadriyatlar (saxiylik, muhabbat, mehnatsevarlik, vijdoniylik va h.k.) shaxsning ustuvor xislatlari hisoblanadi.
Majburlashsiz o’qitish quyidagilar bilan belgilanadi:
- ishonchga asoslangan majburlashsiz talabchanlik;
- o’quv materiallariga qiziqish o’yg’otish, bilishga faol ijodiy fikrlashga rag’barlantirish;
- talabalarning mustaqilligi va tashabbusiga tayanish;
- jamoa orqali bilvosita talablarni amalga oshirish.