3 маъруза режа: Сорбция, адсорбция, абсорбция, хемосорбция ва капилляр конденсация тушунчалари

Мисол: Аммиак солинган идишга қиздирилиб, сўнгра совутилган кўмир солинса кўмир аммиакни ютади. Бунда кўмир – адсорбент, аммиак – адсорбтив ҳисобланади.

• Adsobsiya jarayonining sxemasi: a- boshlang‘ich holati (μiv >μib, ∆μi < 0); b-muvozanat holati (μiv= μib, ∆μi = 0); CB- adsorbsion qavatning qalinligi

• Адсорбция ходисаси
• Қ-Қ; Қ-С; Қ-Г (ҳаракатсиз сатҳ)
• ва
• С-С; С-Г (ҳаракатчан сатҳ) фазалар чегара сатҳларида кузатилади.

• Адсорбцияга оид дастлабки илмий текшириш ишлари Т.Е. Ловиц номи билан боғлиқ. У 1792 йилда эритмаларни турли кўшимчалардан тозалаш учун қаттиқ адсорбент сифатида кўмирдан фойдаланди.
• Адсорбция ҳодисаси кўмиргагина эмас, балки бошқа барча ғовак моддаларга хосдир. Адсорбция жараёнида адсорбат молекула ва ионлари адсорбент актив марказлари билан Ван-дер-Ваальс кучлари, водород боғлари, электростатик тортишиш кучлари орқали таъсирлашади. Шу таъсирлашув натижасида қандай боғлар хосил бўлишига қараб адсорбция иккига бўлинади:

• Физикавий адсорбция – адсорбент ва адсорбат молекулалари Ван-дер-Ваальс кучлари орқали таъсирлашади. Мувозанат тез қарор топади. Ҳарорат таъсирида адсорбция пасаяди.
• адсорбент билан адсорбат молекулалари орасида кимёвий боғ хосил бўлса – кимёвий адсорбция дейилади. Натижада янги форма хосил бўлади. Мувозанат жуда секин қарор топади, баъзида хемосорбция хисобига мувозанат қарор топмайди.

• Адсорбцияланган газ қаттиқ жисм сатҳида бир ёки бир неча қатлам молекулалардан иборат бўлиши мумкин. Агар бир қатламдан иборат бўлса мономолекуляр, бир неча қатламдан иборат бўлса полимолекуляр адсорбция дейилади. Адсорбцияланган молекула адсорбцион қаватда қанча вақт давомида яшаши