3. маъруза матни 1-боб. Давлат ва ҳуқуқ назариясининг предмети ва унинг ўзига хос хусусиятлари

Ҳуқуқни қўллаш актларининг турлари:
 парламент актлари;
 давлат бошлиғи актлари;
 ижро ҳокимияти органларининг актлари;
 суд ҳокимияти органларининг актлари;
 маҳаллий вакиллик ҳокимият (ўзини ўзи бошқариш) органларининг актлари;
 корхона, ташкилот, муассаса раҳбарларининг актлари.
Ҳуқуқни қўллаш актлари асослантирилганлик, қонунийлик ва мақсадга мувофиқлик тамойиллари талабларига жавоб бериши лозим.
Ҳуқуқий адабиётларда ҳуқуқни қўллашҳужжатлариҳуқуқ-нингманбаибўлаолмаслигиқайдэтилади.Сабаби,мазкурҳуж-жатлар ўзларида умумий юриш-туриш қоидалариниэмас,балкиалоҳида ҳаётий ҳолатга тааллуқликўрсатманимужассамлантира-ди. Ҳуқуқ назариясида ҳуқуқни қўллашҳужжатларинитаснифлашмасаласи алоҳида аҳамиятга эга. Ҳуқуқниқўллашҳужжатларинибир неча мезонлар асосида таснифлаш мумкин.Уларижтимоиймуносабатларга таъсир кўрсатиш шакли; уларни қабул қилган субъектлари; аҳамияти ва ҳоказоларга асосангуруҳларгабўлинади.Ҳуқуқни қўллаш ҳужжатлари ижтимоий муносабатларга ҳуқуқий таъсир этиш шаклига кўра иккига бўлинади: ижро этувчи ва ҳуқуқни муҳофаза этувчи.
Ижро этувчи ҳужжатлар ҳуқуқ нормасида мустаҳкамланган кўрсатмаларни алоҳида шахс ёки вазиятга нисбатан ижро этишни ташкиллаштиришга қаратилган. Масалан, мутахассислиги ва малакаси талабга жавоб берадиган шахсни ишга қабул қилиш тўғрисидаги, ўз вазифасини сидқидилдан ижро этган ходимни рағбатлантириш тўғрисидаги буйруқ ва ҳоказо.
Ҳуқуқни муҳофаза этувчи ҳужжатлар амалдаги ҳуқуқ нор- маларини турли хил тажовузлар ёки бузилишлардансақлашга хизмат қилади. Улар, одатда, ҳуқуқ бузилишининг олдини олиш ёки содир этилган ҳуқуқбузарлик юзасидан чиқарилади. Бундай ҳужжатларга судлов, тергов, прокуратура, солиқ, божхона орган- ларининг ҳужжатлари мисол бўла олади.
Ҳуқуқни қўллаш ҳужжатларини қабул қилувчи субъектларга кўра, мазкур ҳужжатлар: қонунчилик ҳокимияти органлари ҳуж- жатлари; ижро ҳокимияти органлари ҳужжатлари; судлов орган- лари ҳужжатлари; ўзини ўзи бошқариш органлари ҳужжатлари; жамоат ташкилотлари ҳужжатлари; корхона, муассаса ва ташки- лотлар маъмурияти томонидан чиқариладиган ҳужжатларга бўли- нади. Ҳуқуқни қўллаш ҳужжатларининг ифода этилиши шаклига кўра: расмий, тавсия характеридаги ва кўрсатма (резолюция) ҳужжатлари каби турлари мавжуд.