3-Ma’ruza mashg’uloti

2.1-jadval

Boshqaruvdagi uch darajaning faoliyat mazmuni.

Tavsif	Yuqori daraja	O‘rta daraja	Quyi daraja
1	2	3	4
Rejalashtirish	Salmoqli	O‘rtacha	Eng kam

Nazorat	Eng kam	Salmoqli	Salmoqli
Vaqtinchalik istiqbol	1 yildan 5 yilgacha	1 yilgacha	Kunma-kun
Faoliyat sohasi	O‘ta keng	To‘liq funktsional soha	Bitta funktsiya yoki vazifaning bir qismi
Faoliyat mazmuni	Nisbatan tarkib- siz, cheklanmagan	O‘rtacha cheklangan	O‘ta cheklangan
Murakkablik darajasi	Juda murakkab, ko‘p o‘zgarishli	Kamroq murakkab o‘zgarishli, ko‘proq holda aniqlanishga moyil	Oddiy
Ish ko‘lami	Qiyinlashgan	Nisbatan kamroq murakkab	Nisbatan oddiyroq
Faoliyat Natijalari	Rejalar, choralar va strategiya	Vazifalarni bajarish jadvali	Tugal mahsulot
Foydalaniladigan axborot turi	Tashqi	Ichki, ancha aniqroq	Ichki, ilgarigilaridan, ancha aniq
Faoliyat turi	Ijodiy yondoshuv	Javobgarlik, ishontirish, bajarish qobi-liyati	Ishga loiqaydlik, samaradorlik
Boshqaruv faoliyatiga aloqador shaxslar soni	Sanoqli	O‘rtacha	Ko‘p
Bo‘lim abo‘lin- malarning o‘zaro harakati	Bo‘linma doirasida	Bo‘lim doirasi	Bo‘limlar o‘rtasida

Boshqaruvning har bir darajasidagi ma'lum bir mehnat taqsimoti boshqaruv qismining alohida elementlariga rejalashtirish, tashkillashtirish, hisobga olish va nazorat, bayon etish, tahlil va boshqaruv kabi alohida vazifalarni biriktirishga olib keladi. Bu vazifalar turli hajmda va boshqaruvning turli darajasida amalga oshiriladi. Ularning ayrimlari hatto boshqaruvning biror bir darajasida ham amalga oshmasligi mumkin.

Iqtisodiy ob’ektning boshqaruv qismida vazifa elementlarining mavjudligi axborot tizimlarida tegishli kichik tizimlar paydo bo‘lishiga olib keladi.
Axborot tizimining vazifasi. Axborotlarga asoslangan, maqsadi oldindan
belgilangan va shu maqsadga erishish dasturi ishlab chiq0ilgan boshqariluvchi jarayonga maqsadli ta’sir ko‘rsatish – qaror qabul qilish deb ataladi. Qarorning shakllanish jarayoni esa – qaror qabul qilish jarayoni deb yuritiladi. Iqtisodiy ob’ektni boshqarish doirasida mehnat taqsimotiga muvofiq qabul qilinadigan qarorlar boshqaruvning u yoki bu vazifasiga kiradi.
Qaror qabul qilish jarayonini ta’minlash, ya’ni aynan, kerakli axborotni kerakli vaqtda va kerakli joyga taqdim etish – iqtisodiy ob’ekt axborot tizimining asosiy vazifalaridan biridir. Shu bois ham qaror mohiyati, uni qabul qilish jarayoni, qaror qabul qilishning barbod bo‘lishi iqtisodiy ob’ektning axborot tizimi faoliyatiga, u yerda qo‘llaniladigan texnologiyaga sezilarli ta’sir qiladi va xatto axborot tizimining butun boshli sinfi – qaror qabul qilish tizimini shakllantirish zaruriyatini keltirib chiqaradi.

Iqtisodiy axborot tizimlarining modellari

Boshqaruv tizimi modeli. Boshqaruv tizimi o‘zining tarkibiy nuqtai nazaridan ko‘p sonli funktsional momentlardan (boshqaruv vazifalaridan) iborat bo‘lib, boshqarishning to‘liq davrini namoyon qiladi. Bular: boshqaruvni bashoratlash, rejalashtirish, dasturlash, tashkillashtirish, me’yorlash, qayd etish, nazorat, tahlil etish va tartibga solish (2.3-rasm).