3-курс Хусусий ҳуқуқ факультети талабалари учун оралиқ назорати казуслари 1-казус

3-курс Хусусий ҳуқуқ факультети талабалари учун оралиқ назорати казуслари
1-казус
Машҳур драматург Хофизнинг “Лайли ва Мажнун” спектакли театрда қўйилди. Ушбу спектаклни театрга кўришга келган Хофизнинг қизи К.Валиева спектакл афишасида муаллиф сифатида драматург Ш.Рўзиевнинг номи кўрсатилганлигидан ажабланди ва эртаси куни бу ҳақда театр маъмуриятига мурожаат қилди. Театр маъмурияти эса бу спектакл Хофиз томонидан яратилганлигига ярим асрдан ошиқ вақт ўтганлиги, Хофиз ҳам Алишер Навоийнинг “Лайли ва Мажнун” достонини спектаклга мослаштирганлиги, бу ўринда Ш.Рўзиев ҳам Хофиз томонидан тайёрланган спектаклни ижодий қайта ишлаганлиги ва шу боис ҳақли равишда у ўзини муаллиф сифатида кўрсатганлиги, театрни муаллифлик ҳуқуқи қизиқтирмаслиги бу ҳақда Ш.Рўзиевга мурожаат қилишини, театр асарни саҳнага қўйилиши учун масъул эканлигини билдирди.
К.Валиева отасининг “Лайли ва Мажнун” номли спектаклига нисбатан шахсий номулкий ва мулкий ҳуқуқлар бузилган деб ҳисоблаб, жавобгарлар сифатида театр маъмурияти ва драматург Ш.Рўзиевни судга берди.
Суд томонидан тайинланган адабий-бадиий экспертиза спектаклининг 55% Ш.Рўзиев томонидан янгиланганлигини, қолган 45% эса Хофиз томонидан тайёрланган матн эканлиги хусусида хулоса берди.
Вазиятга ҳуқуқий баҳо беринг.
2-казус
“Супер келин” бадиий фильми катта экранларга чиққач ёзувчи Собиров бу ўзи томонидан ёзилган ва театр саҳналарида узоқ йиллардан буён ўйнаб келинаётган “Андишали келин” спектаклининг айнан ўзи эканлигини, ушбу асарнинг ғояси ва ундаги сўз ва иборалар бадиий фильм ва спектаклда бир хил эканлигини билдириб ўзига етказилган моддий ва маънавий зарар ундириш ҳақида бадиий фильм режиссёри Б.Аюбовга нисбатан даъво қўзғатди.
Суд жараёнида аниқланишича, бадиий фильм сценарийсини машҳур кино сценарий ёзувчи Л.Солиева ёзган бўлиб, у судда ушбу асарнинг ғояси халқ орасида минг йиллардан бери муаммо бўлиб келган қайнона ва келин ўртасидаги можаролардан олинганлигини, бу муаммо драматург Собировнинг ғояси эмаслигини, қолаверса, муаллифлик ҳуқуқида мазмун эмас, шакл ҳимоя қилинишини билдирди. Судга гувоҳ сифатида чақирилган бош роллардан бирининг (қайнона) ижрочиси халқ артисти С.Ахметова у мазкур ролни спектакда ҳам кинода ҳам ўйнаганлигини, кино ва спектаклда қўлланилган сўз ва иборалар унинг актёрлик ижоди маҳсули эканлигини, шу сабабли Собировнинг даъвоси асоссиз эканлигини билдирди.