3. Корхона операцион фаолиятининг таҳлили Операцион фаолият таҳлилининг мазмуни ва муҳим вазифалари

Кўрсаткичлар	Базавий баҳода қиймати
Мутлақ ўзгариши (+,-)
2015 й.	2016 й.	2017 й.	2016 й. 2015 йилга нисбатан		2017 й. 2016 йилга нисбатан	2017 й. 2015 йилга нисбатан
Товар маҳсулотнинг давр бошига қолдиги,млн.сўм	25640	20600	84500	+4960		+63900	+58860
Ишлаб чиқарилган маҳсулот хажми, млн.сўм	282792	442606	532036	+159814		+89430	+249244
Товар маҳсулотнинг давр охирига қолдиги, млн.сўм	20600	84500	124702	+63900		+40202	+104102
Сотилган маҳсулот хажми	308432	378706	491834	+70274		+113128	183402

Сотиш таҳлилида сотилган маҳсулот, иш ва хизматлар юзасидан шартнома мажбуриятларининг бажарилишига аълоҳида ўрғу берилади. Бу бевосита шартмонавий муносабатларни, тўловларни қонунчилик нормаларига мослигини таминлашга, турли йўқотишларни олдини олишга имкон беради.
-жадвал
Шартнома мажбуриятларининг бажарилиши таҳлили

Кўрсаткичлар	Бизнес режа бўиича	Ҳақиқатда
1	2	3
1. Сотилган маҳсулот ҳажми, минг сўмда	480600	491834
2. Шартномавий мажбуриятларга нисбатан етказиб берилмаган маҳсулот ҳажми, минг сўмда	х	22600
3.Режадан ортиқча сотилган маҳсулот хажми, млн. сўм		11234
4.Сотиш режасининг бажарилиши, %	х	102.3
5. Шартномавий мажбуриятларни ҳисобга олган ҳолда маҳсулот сотиш ҳажми, минг сўмда	х	469234
6. Шартномавий мажбуриятларни ҳисобга олган ҳолдаги маҳсулот сотиш режасининг бажарилиши, %	х	97.6

Корхона сотиш режаси 102.3 фоизга ортиги билан бажарилган. Қиймат ифодасида 11234 милн.сўм кўп маҳсулот сотилган. Лекин шартнома мажбуриятлари бўйича етказиб берилган маҳсулотлар хажми 469234 млн.сўмни ташкил этган. Бу эса шартнома мажбуриятларини ҳисобга олган ҳолда сотиш режасининг 97.6 фоизга бажарилишига олиб келган.
Корхона операцион фаолияти самарадорлигини (меҳнат унумдорлиги, ишлаб чиқариш кувватларидан фойдаланиш, инновацион маҳсулот, экспорт ҳажми кўрсаткичларини) баҳолаш.

Таҳлил этишда энг муракааб жараён бу операцион фаолият самарадорлигини баҳорлаш масаласидир. Операцион фаолият самарадорлигида ресурслардан қай даражада фойдаланиш даражасига баҳо берилади.

Опреацион фаолият самарадорлиги хом ашё ва материалларни ишлаб чиқаришга етказиб бериш, рақобатчиларнинг сарфидан кам бўлган чиқимлар ҳисобига маҳсулотларни ишлаб чиқариш, уларни сотиш афзалликларига эгалиги билан тавсифланади.
Операцион фаолият самарадорликнинг усмумий кўрсаткичи сотишдан тушумни сотилган маҳсулотлар ишлаб чиқариш таннархига бўлиш асосида топилади
Ко=Ст/Мт
Ст-сотишдан соф тушум
Мт –сотилган маҳсулот ишлаб чиқариш таннахи
Операцион фаолият самарадорлиги баҳолашда бирлик кўрсаткичлар сифатида маҳсулот ишлаб чиқаришда қатнашувчи, келгусида иқтисодий наф келтирувчи активлар (моддий, номоддий, интелектуал мулк)нинг, меҳнатнинг самарадорлиги кўрсаткичлари олинади.
Операцион фаолия самарадорлигини баҳолашда:
-моддий ресрурслар сарфи (самраси)га
-меҳнат сарфи (унумдорлиги)га;
-меҳнат воситалри,ишлаб чиқариш кувватларидан фойдаланиши (самараси)га;
-инновацион маҳсулотга(рақобатдошлиги);
-экспорт қилинган маҳсулот ҳажмига алоҳида аҳамият қаратилади(экспорт салоҳиятига) ;