3 I. Боб. Волейбол тарихи, техника ва тактикаси

Таҳминий машқлар берилган. 
1.Шуғулланувчилар айлана бўйлаб туришди. Уларни орасидаги масофа 
2-3 м. Ҳамма айлана бўйлаб ҳаракат қилишади. Ўқитувчини сигнали билан ҳар 
бир шуғулланувчи тезланиш қилади ва ўзини олдидагина етигшга ҳаракат 
қилади. 
2.Шуғулланувчилар бирини кетига иккинчиси туриб ўқитувчи сигнали 
билан югуришади, ёки кўрсатилган томонга ҳаракатланади. 
3.Шуғулланувчилар бир чизиқда ёнма-ён туришиб, қарама-қарши 
томондаги чизиққа қараб югуришади. Маълум бир сигнал берилганда юқорига 
сакраб, ундан кейин яна югуришни давом эттирадилар. Бу санаб ўтилган 
машқларга яна волейболчи жисмоний тайёргарлигини оширувчи машқлар 
бериш мумкин. 
Тўпни ўйинга киритиш. 
Тўпни ўйинга киритишни бир кетма-кетликда ўрганилади, пастки тўғри, 
пастки ён томондан, баланддан тўғри, баланддан пастдан тўғри ўйинга киритиш 
техник усуллари бор. 
Ўқувчиларга тушунтириб ва кўрсатгандан кейин тўпни ўйинга 
киритишни бўлиб-бўлиб ўргатилади. Дастлабки ҳолатда тўғри туриш, ундан 
кейин эса тўпни ҳавога ташлашни ўргатиш керак. 
Тўпни ҳавога ташлашни ўргангандан сўнг тўпга зарба беришни ва 
гавдани зарба пайтидаги рационал ҳолатини ўргатиш керак. Техникани 
ўрганишни бошлагандан сўнг аниқ ҳаракатларни талаб қилиш керак. Тўпни 
ўйинга киритиш техникасини ўрганаётганда бу машқни соддалаштирилган 
шароитда бажартириш лозим. 

---

51 
Тўпни ўйинга киритиш учун керак бўлган машқлар. 
1.Тўпни ўйинга киритиш усулини имтация қилиш. 
2.Ўйинчилар бир-бирига қарама-қарши 8-10 см туришади. 
Ўйинчиларни бири тўпни ҳавога ташлайди, 2-си эса уни ҳатосига қараб 
туради. Унданк ейин тўпни ҳавога ташлаш билан қўл ҳааркатини ҳам бажариш 
керак. 
3.Ўйинчиларни дастлабки ҳолати шу турган жойи. Тўп билан бўлган 
ўйинчи тўпни ўйинга киритиш ўйнаётган усул билан тўпни ҳавога ташлаб унга 
зарба бериш керак. Зарба шериги турган жойга бориш керак. Гавда ҳаракатини 
келишилганини эса тўпни траекториясига диққатни жалб қилиш кеарк. 
4.Шуғулланувчилар шерик-шерик бўлиб тўрни икки томонга 5-6 м 
дастлабки ҳолатни эгаллаш керак. Тўп билан бўлган ўйинчи дастлабки эгаллаб 
ҳолатни тўп ўйинига киритишни ўрганаётган усули билан зарба бериш. Тўпни 
ўйинга киритиш техникасини ўргангандан кейин, тўрдан масофани 
узоқлаштириб, уни юза чизиғига олиб келиш керак. 
5.Ўйинчилар тўпни ўйинга киритиш ўрганаётгану сули билан юза 
чизиғидан тўпни навбатма-навбат ўйинга киритиш. Бошланғич вақтда тўрдан 
ўтказиш вазифаси, кейин эса майдонни ўнг ёки чап томон ўтказиш вазифасини 
қўйиш керак. 
Тўпни ўйинга киритишда қўйиладиган хатолар: 
1.Нотўғри дастлабки ҳолатни эгаллаш. 
2.Тўпни ҳавога нотўғри ташлаш. 
3.Қўл панжалари билан тўпни аниқ ёки зарба бера олмаслик. 
Тўпни ўйинга киритиш усулларини ўрганиб олгандан кейин бу 
техникани такомиллаштириш керак. 
1.Куч билан тўпни ўйинга киритиш. 
2.Кучли қабул қилиш қийин бўлган тўпни ўйинга киритиш. 

---

52