3. Bob. O’quvchilar jismoniy rivojlanish darajalariga muvofiq jismoniy tarbiya tadbirlarini tashkil etish

Skoliozda davolash badantarbiyasi
Skolioz — bu umurtqaning yon tomonga egilishi. Bolalik va o’smirlik yoshida yuzaga keladi. Skoliozning sabablari: jarohatlanish, tug’ma o’zgarishlar, falajlik, displaziya va boshqalar. Joylashishi bo’yicha skoliozlar shunday aniqlanadi: bo’yin, bo’yin-ko’krak, ko’krak-bel, bel, bel-dumg’azada va total, ya’ni butun umurtqani egallovchi. Egilish bir tomonga (S shaklida), ikki tomonga (S shaklida) va bir necha egilishlar bo’lishi mumkin. Skolioz, albatta, umurtqa tanasining do’ppaygan tomonga burilishiga, bu, o’z navbatida, bel qismida mushak valik va qovurg’a bukirligining paydo bo’lishiga olib keladi. Davolash badantarbiyasi va massaj skoliozni konservativ, ope-rativ davolashning majburiy elementlaridir.
Davolash badantarbiyasi va massajni tatbiq etishning klinikfiziologik asoslanishi lining tayanch-harakat apparatining funkstiyasiga ijobiy ta’sir etib, umurtqa deformastiyasini stabilizastiyalashtirish va pasaytirishga ko’maklashadi.
Davolash badantarbiyasining vazifalari
• tananing normal holatini tiklashga sharoitlar tug’dirish, tana mushaklarini mustahkamlash va kuchini oshirish;
• ilk davrda nuqsonni to’g’rilashga harakat qilish, o’tib bo’lganda jarayonning chuqurlashishiga yo’l qo’ymaslik;
• to’g’ri qaddi-qomatga o’rgatish, nafas olish va yurak qon-tomir tizimlarini me’yorlashtirishga ko’maklashish, umummus­tahkamlash.
Davolash badantarbiyasining shakllari: davolash gimnastikasi, suvdagi gimnastika.
Gimnastik mashqlar yotish, turish va qo’l-oyoqlarda turish ko’rinishdagi davolash harakatlarida tadbiq etiladi. Orqa, dumba atrofi, qorin mushaklari mashqlantiriladi. Nuqsonni korrekstiyalash (tuzatish) uchun korrekstiyalovchi simmetrik va asimmetrik mashqlardan foydalaniladi. Simmetrik mashqlanii bajarishda umurtqaning orta holati saqlanadi. Do’ppaygan tomonda mushaklar intensiv taranglashadi, egilganda cho’ziladi.
Asimmetrik mashqlar umurtqa egilishiga ta’sir etish uchun tanlanadi. Simmetrik mashqlar ko’proq tatbiq etiladi. Muolajaga nafas olish mashqlari, statik va dinamik xarakterdagi mashqlar, tugri qaddi-qomatni yaratuvchi mashqlar, umummustahkamlovchi mashqlar kiritiladi. Umurtqa pog’onasining harakatchanligini oshirish uchun qo’l va oyoqlarda turib bajaruvchi mashqlar, qo’shilgan osilishlar va egilgan yuzada bajariladigan mashqlar tavsiya etiladi.
Suzish havzasida, basseyn chekkasida turli mashqlar, havo to’ldirilgan uskunalarda suzish va erkin suzish bajariladi.