|
Вилоят туманлари кесимида 2022 йилда қайтадан қишлоқ хўжалигига қайтариладиган экин ерларига қишлоқ хўжалиги экинларини жойлаштириш лойихаси
Туманлар
|
Қишлоқ хўжалигига қайтариладиган экин ерлари,
|
Қишлоқ хўжалик экинлари ва дарахтзорлари
|
сабзавот
|
полиз
|
соя
|
боғ
|
озуқа экинлар
|
Ғузор
|
1193
|
|
360
|
|
120
|
520
|
Деҳқонобод
|
|
|
|
|
|
|
Қарши
|
1599
|
520
|
642
|
|
|
|
Косон
|
4038
|
1232
|
2113
|
|
|
|
Қамаши
|
1759
|
|
672
|
|
|
682
|
Китоб
|
|
|
|
|
|
|
Миришкор
|
2699
|
420
|
1200
|
|
122
|
|
Муборак
|
4233
|
1230
|
1382
|
782
|
|
|
Касби
|
707
|
322
|
|
232
|
|
|
Нишон
|
2187
|
382
|
456
|
1210
|
|
|
Чироқчи
|
623
|
132
|
236
|
|
112
|
|
Шаҳрисабз
|
|
|
|
|
|
|
Яккабоғ
|
87
|
|
|
|
87
|
|
Жами
|
19125
|
4238
|
7061
|
2224
|
441
|
1202
|
3.2-жадвалдаги маълумотлардан кўринадики, вилоят бўйича қишлоқ хўжалигига 2022 йилда қайтариш кўзда тутилган 19126,0 гектар суғориладиган экин ерларининг 4238,0 гектарига сабзавот, 7061,0 гектарига полиз,
2224,0 гектарига соя, 1202 гектарига ем-хашак экинлари ва 441,0 гектар ерга эса интенсив боғларни жойлаштириш мақсадга мувофиқ бўлади.
Албатта ҳолати бузилиб қишлоқ хўжалиги айланмасидан чиқиб кетган экин майдонларини қайтариш бўйича ГАТ лойихаларининг техник-иқтисодий асосномасини ишлаб чиқиш ҳам муҳим босқич ҳисобланади.
Шундай қилиб юқоридагилар асосида қисқача ҳулоса қилиш мумкинки, қишлоқ хўжалиги айланмасидан чиқиб кетган ерларни қишлоқ хўжалигига қайтариш бугунги кунда вилоятнинг суғориладиган экин майдонлари миқдорларини оширишнинг асосий йўлларидан бири бўлиб қолмоқда. Буни ГАТ технологиялари қўллаган ҳолда амалга ошириш ҳар томонлама асосланган натижаларни олиш имкониятини беради. Иккинчи томондан бундай лойихалар бўйича олинган маълумотларни геоахборот тизимига киритиб бориш миллий геоахборот тизимини такомиллаштириади. Ва нихоят учунчидан бундай катта лойихаларни амалга оширишда давлат-ҳусусий шерикчилик шаклидан ёки вилоятда кейинги йиллари ташкил этилаётган агрокластерларни кенг жалб қилиш тартибидан фойдаланиш яхши самара бериш мумкинлигини кўрсатади.
Адабиётлар (бўлим учун)
1. Сафаров Э.Ю Геоахборот тизимлари технологияси. Тошкент университет 2009.
2. Сайидқосимов С.С Геохброт тизимлари технологияси. Тошкент, Иқтисод-молия, 2011.
3. Гуръянова А.В Введение в ГИС. Минен, БГУ, 2009.
4. Лиръе Геоинфорционное картографированае. М, МГУ, Кншнныйдом, 2008.
5. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2021 йил
24 мартдаги 154-сонли қарори "Қашқадарё вилоятида қишлоқ хўжалигида фойдаланишдан чиққан ерларни 2021-2023 йилларда ўзлаштириш ва ҳудудларни экспортбоп махсулот етиштиришга мослаштириш чора-тадбирлари тўғрисида" Тошкент, 2021.
3.2 Ҳолати ёмонлашиб қишлоқ хўжалиги айланмасидан чиқиб кетган ерларни қайтариш ва фойдаланиш самарадорлигини оширишда кластрларни қўллаш.
Агросаноат кластри бу бир ёки бир неча юридек ва жисмоний шахслар гуруҳи томонидан заманавий техналогиялардан фойдаланган ҳолда қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш, қайта ишлаш, сақлаш, тайёр маҳсулот ишлаб чиқариш ва раелизация қилиш бўйича қўйилган қиймат занжирини яратишни илмий, инновацион усуллар асосида амалга оширадиган фаолияти шаклиди.
Кластрларни шакиллантириш ва уларни ҳар томонлама ривожлантиришдан мақсад шаҳар, тумани ва вилоят чегарасидан жойлашган ва фаолият юритаётган ҳар-ҳил соҳа корхоналарини ҳамда улар билан ягона технологик занжирда бўлган маьлум илмий, муҳандислик, консантинг стандартлаштириш, сертификатлаштириш ва бошқа хизматларни бирлаштиришдан иборатдир. Энг муҳими бу жараёнлари аҳолини бандлик даражасини оширишда турли транспорт харажатларини кескин камайтиришда катта аҳамиятга касб этади, суғириладиган қишлоқ хўжалиги ерларидан фойдаланиш самарадорлигини тубдан оширади.
Турли ихтисосликлардаги агрокластрларни ташкил этиш, улар фаолиятини ривожлантириш, биринчи галда, соҳанинг қонунчилик пойдеворини яратилганлиги билан узвий боғлиқ бўлмоқда. Айнан шу асосида тармоқда фаолият юритаётган барча ҳодимларнинг ҳуқуқ ва манфаатлари йўла кафолатланган, қулай аргобизнес муҳити яратилган. Турли йўналишлардаги аргокластрларни яратириш ва муваффақиятили фаолиятини ташкил этиш Қашқадарё вилоятида ҳам маьлум иқтисодий иштимоий аҳамиятга эга бўлмоқда. Олинган маьлумотларга қараганда хусусан, вилоятда бугунги кунда қишлоқ хўжалиги соҳасида жами 46 та кластрлар 17 та пахтачилик-тўқимачилик,
21 та ғаллачилик олиб бормоқда. Вилоят бўйича жами пахта майдонлари
(135,9 минг га) ва ғалла 23,0 фоиз мева-сабзавот майдонлари (15,9 минг га) агрокластрлар томонидан қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришни кластр шаклида ташкил этиш натижасида пахтанинг ҳосилдорлиги гектарига 26,0 дан 29,0 тенг нормагача, ғалланинг хосилдорлиги гектарига 53,0 дан 57,0 сентнергача ўсди. Буларнинг натижасида махсулот ишлаб чақариш ва уни қайта ишлаш даражада анча қўпайди.
Жумладан пахта толасини қайта ишлаш даражасини 4,4 барабарга, тайёр махсулот 3,5 барабарга ва натижасида, экспорт 110,0 минг долларга кўпайди. Яқин истиқболда кластрлар фаолиятини янада ривожлантириш бўйича маҳсус дастур мавжуд. Унга биноан фаолият юритаётган 17 та пахта тўқимачилик кластрлари томонидан 2021-2022 йиллари давомида қийматда 5,8 трлн сўмлик 73 лойиҳалар амалга оширилган ва бунинг натижасида
17095 та янги иш ўринларини яратиш кўзда тутилган. Шу билан бир қаторда кейинги йилларда пахтачилик кластрлар томонидан 14 турдаги 1840 та қишлоқ хўжалиги техникалари сотиб олинган. Фаолият юртаётган 21 та ғаллачиллик кластрлари томонидан ҳам 556 дона қишлоқ хўжалиги техникалари 957 дона ғалла ўрадиган камбайни, 66 дона ҳайдов трактори, 33 дона дон экиш сеялкаси сотиб олинган. Юқоридагилар билан бир қаторда вилоятнинг Қамаши, Нишон, Чироқчи, Шаҳрисабз, Яккабоғ туманларида мева-сабзавотчиликка ихтисослаштирилиб, бу туманларида 8 та мева-сабзавотчилик кластрлари ташкил этилган. ва жами мева-сабзавот майдонларининг 23,0 фоиз ( 3629,0 га ) ушбу кластрларга бириктирилган.
Юқаридаги маьлумоларидан кўринадики, турли ихтисосликлардиги агрокластрларини ташкил этилиши, уларга иштимоий ва ташкилий иқтисодий эркинликни берилиши тезкорликда бундай кластрларни иқтисодий молиявий барқарорликни таьминламоқда. Турли лойиҳаларини амалга оширишга имкон бирмоқда. Шундай экан, вилоят туманларидаги ушбу аргокластрлар томонидан ташаббускорлик асосида олдин қишлоқ хўжалиги айланмасдан чиқиб кетган экин ерларини қайтариш бўйича лойҳаларини амалган оширилиши учун улардан зарур имкониятлар мавжуддир. Ушбу имкониятлардан фойдаланиб қишлоқ хўжалиги учун экин ерларини қайтариш ва янги ерларни ўзлаштиришда кластрларини жалб қилиш таклиф этилди.
Вилоятда жами агрокластрлар томонидан амалга оширилаётган экин, ўзларининг ҳудудларида фойдаланишдан чиқиб кетган экин ерларини қайтадан фойдаланишга киритиш жойлардаги агрокластрлар томонидан амалга оширилса мақсадга мувофиқ бўлади. Бундай фаолият бўйча ҳам бугунги кунда вилоятда аниқ тажриб мавжуд.
Жумладан, 2021 йил қайтадан фойдаланиш топшриш режалаштирилган вилоят бўйича жами 13540,0 гектар ер майдоннинг амалда 6211,0 гектарини қайтариш бўйича ишлар амалга оширилган. Бунинг учун кластрларни ва ташаббускорлар томонидан қайта амалий ишлар бажарилган (3.3-жадвал).
3.3-жадвал
Do'stlaringiz bilan baham: |
