3-боб. Корхона ва ташкилотларда инсон ресурсларини бошқариш тизими

3.11-расм. Инсон ресурслари бошқариш тизими 
 
Инсон ресурслари бошқариш бўйича фаолият мақсади бу – жамият 
меҳнат ресурслари талабини таъминлаш ва такрор ишлаб чиқариш, уларнинг 
умумий ва профессионал фаоллигини ривожлантириш учун шароитлар 
яратишдир. 
Инсон ресурсларини бошқариш тушунчасига бир нечта ёндашув 
мавжуд. Энг аввало, таъкидлаш жоизки, айрим муаллифлар инсон 
ресурсларини бошқаришни минтақавий жиҳатдан кўриб чиқишда уни «меҳнат 

---

ресурслари» тушунчаси билан таққослайдилар. Тадқиқотчиларнинг кўпчилиги 
шу фикрга кўра, инсон ресурсларини бошқариш замонавий менежмент 
концепциясига амал қиладиган йирик ва ўрта ташкилотлар учун хос. 
Амалиётда эса, Дж. Коулнинг қайд этишича, рақобат шароитларида 
фаолият юритадиган ташкилотда «инсон ресурсларини бошқариш» ва 
«персонални бошқариш» тушунчалари ўртасида фарқ йўқ. 
Инсон ресурсларини бошқариш тизимининг ривожланиши 3.4-жадвал ва 
3.12-расмда акс эттирилган. 
 
3.4-жадвал 
Инсон ресурсларини бошқариш тизимининг асосий тизимли 
тавсифлари ривожланиш жараёнида ўзгариши
Тизимнинг 
асосий 
тавсифи 
Персонални бошқариш тизими турлари 
«кадрлар бўлими» 
«персонални 
бошқариш» 
«инсон 
ресурсларини 
бошқариш» 
«ижтимоий 
менежмент» 
Асосий мақсад 
Ташкилот 
фаолияти 
самарадорлигини 
таъминлаш 
Бозорда рақобатли 
устунликлар 
яратиш 
Ташкилотнинг 
стратегик 
ривожланиш 
базиси яратиш 
Бизнес-жараёнларни 
ўзи амалга ошириш 
Бош тамойил
Субъектни 
мақсадли 
йўналтирилган 
бошқариш 
Мақсадларни 
белгилаш 
Ўзини-ўзи ташкил 
қилиш 
Ўзини-ўзи 
ривожлантириш 
Тизим ҳосил 
қилувчи 
элемент – 
функциялар 
Меҳнатни ташкил 
қилиш. Меҳнатни 
рағбатлантириш. 
Персонални 
баҳолаш
Персонални 
баҳолаш. 
Меҳнатни ташкил 
қилиш. Меҳнат 
мотивацияси 
Персонални 
ривожлантириш. 
Меҳнат 
мотивацияси. 
Персонални 
баҳолаш 
Персонални 
ривожлантириш. 
Персонални баҳолаш. 
Жамоалар ўзини-ўзи 
шакллантириши 
Структуралилик Тизим 
функциялари 
алоҳида блоклари 
бўйича вертикал 
бошқарув 
Бутун тизимни 
мақсадли 
йўналтирилган 
вертикал 
бошқарув 
Бошқарув 
номарказлашуви, 
вертикал 
интеграцияланган 
схемалар 
Горизонтал бошқарув, 
бизнес-жараёнлар 
бўйича гуруҳлар 
ўзини-ўзи ташкил 
қилиши асосида 

---