11.Qanday hujjatlar tashkilotning axborot hujjatlarga kiradi ?
Xujjatlar buxgalteriya xisobida bajaradigan vazifalariga kura beshta guruxga bulinadi:
1. Farmoyish xujjatlari.
2. Tasdiklovchi xujjatlar.
3. Kombinatsiyalashtirilgan xujjatlar.
4. Buxgalteriya rasmiylashtirish xujjatlari.
5. Axborot xujjatlari.
Korxonalarda axborot tizimini utaydigan ayrim xujjatlar borki, ular xujalik raxbarlariga taalukli davlat va nazorat idoralariga zarur axborot malumotlarini beradi. Bunday xujjatlarga moddiy kiymatliklar sotib olish uchun mol etkazib beruvchilar bilan tuzilgan shartnomalar, nomenklatura-baxo, moddiy kiymatliklarning meyorlari va boshka shularga uxshash xujjatlar kiradi.
14.Qanday hujjatlar tashkilotning ozida tuziladi
Ichki xujjatlar. Ayni muassasaning uzida tuziladigan va shu muassasa ichida foydalaniladigan xujjatlardir.
Tashki xujjatlar. Muayyan muassasaga boshka tashkilot yoki ayrim shaxslardan keladigan xujjatlardir.
Sodda xujjatlar - muayyan bir masalani uz ichiga oladi.
Murakkab xujjatlar - ikki yoki undan ortik masalani uz ichiga oladi.
Matnning uziga xosligi, betakrorligi, xamisha xam bir andozada bulmasligi xususiy xujjatlarning asosiy belgilaridir. Bunday xujjatlarda xam muayyan doimiy tarkib mavjud bulsada, bevosita mazmun bayoni bir kadar erkin buladi.
Namunaviy xujjatlar boshkaruvning muayyan bir xil vaziyatlari bilan boglik, bir-biriga uxshash va kup takrorlanadigan masalalar yuzasidan tuzilgan matnlarni uz ichiga oladi.
16. Shartnoma bu nima?
Ikki yoki undan ortik tomonning fukarolik xukuklari va majburiyatlarini belgilash, uzgartirish yoki tuxtatish yulidagi kelishuv shartnoma xisoblanadi. Boshkacha kilib aytganda, shartnoma tomonlarning biron bir munosabatlar urnatish xakidagi kelishuvini kayd etuvchi va bu munosabatlarni tartibga soluvchi xujjatdir. SHartnoma fukarolik xukukiy bitimlarning turlaridan biri xisoblanadi. Uni fark kiluvchi xususiyati shundaki, u ikki yoki kup tomonlama bitimdan iborat buladi.
SHartnoma davlat, kooperativ va jamoat tashkilotlari, korxonalar, muassasalar, shuningdek fukarolar urtasida tuzilishi mumkin. SHartnoma munosabatlari muassasa bilan ayrim shaxs yoki shaxslar urtasida urnatilayotgan bulsa, bunda tuzilajak xujjat mexnat bitimi deb ataladi.
SHartnomalar uz mazmuniga kura juda xilma xil kurinishga ega:
SHartnomalar yozma, ogzaki, notarial idoralar tomonidan tasdiklanishi lozim.
SHartnomalar korxonalarga tegishli bulganida tomonlar imzolagunga kadar korxona xisobchisi yoki adliya maslaxatchilarining rozilik belgisi bulishi lozim. SHundan sung tomonlar shartnomaga imzo kuyadi. SHartnomalar 2 nusxadan kam tuzilmasligi lozim.
Tulik moddiy javobgarlik xakidagi shartnomada pul mablaglari va moddiy tovar boyliklarini saklash uchun masul bulgan shaxslar bilan tulik shaxsiy moddiy javobgarlik xakida yozma shartnoma tuziladi.
Oddiy xujalik shartnomalarining zaruriy kismlari kuyidagilar:
1. SHartnoma nomi.
2. SHartnoma tuzilgan sana.
3. SHartnomaning tuzilgan joyi.
4. SHartnoma tuzayotgan tomonlarning anik va tulik
nomi.
5. SHartnomaning matni.
6. Tomonlarning xukukiy adreslari.
7. Tomonlarning imzo va muxrlari.
15. Hujjatlarning kommunikativ funksiyasi.
Kom m unikativ (aloqa) fu n ksiya yuridik va jism oniy shaxslar
o'rtasid a m uloqot va ham korlikni o 'rn a tish , vaqt va m asofani
b arta raf etish, zaruriy axborotni hujjat yordam ida jam iyat a ’zo-
lari orasida tarqatish m asalalarini am alga oshiradi. K o m m unika
tiv funksiya yaqqol ifodalangan ikkita kategoriya hujjatlarni qayd
etish m um kin:
a) bir yo'nalishga qaratilgan hujjatlar (qo nu nlar, farm onlar,
buyruqlar, y o 'riqn om alar, m a ’ruzalar va h.k.);
b) ikki tom onlam a faoliyatni tashkil etuvchi hujjatlar (sh art
nom a, xizm at yozishm alar, xatlar, shikoyat,
Do'stlaringiz bilan baham: |