3 – Amaliy mashg’ulot

3 – Amaliy mashg’ulot.
Mavzu: Kuchlanishni o’lchash usullari va o’lchash xatoliklarining xisobi.
Ishdan maqsad:
Kuchlanishni o’lchash usullarini, tok va kuchlanish o’zgartirgichlarini o’rganish va kuchlanishni o’lchashga doir masalalar yechish ko’nikmalariga ega bo’ lish.
Ishning rejasi:
1. Elektr kuchlanishni o’ lchash qurilmalari to’g’risida qisqa ma’lumot.
2. Elektr kuchlanishni xarakterlovchi qiymatlar va o’ lchash vositalari
3. Masalalar yechish namunalari

0. 
   1. Elektr kuchlanishni o’lchash qurilmalari to’g’risida qisqa ma’lumot.
   

Elektr tokini o’lchash usullaridan biri bo’lib analog qurilmalardan foydalanish hisoblanadi. Ushbu qurilmalar tok eltuvchi o’tkazgichlarning magnit maydoni ta’sirini sezadi. Ma’lumki, elektr tokiga magnit maydoni tokli o’tkazgich asosida ta’sir ko’rsatadi. Quyida to’g’ri chiziqli o’tkazgich orqali tokning oqishini [214 – p] ifoda asosida qarab chiqamiz.
Ushbu o’tkazgichda V sohadagi Magnit maydoni ta’sir kuchining kattaligi (1) ifodada aniqlanadi.
(1)
[210, 214 – p]D.Arsonval- siljishdan foydalaniladigan qurilmalarda ko’rsatkich qo’llaniladi va bunda qo’yilgan kattalikka mos xolda ko’rsatkich og’ishi ortib boradi. Ushbu usul og’dirish usuli deb nomlanadi. Gal’vonometr-o’lchash qurilmasi bo’lib, zanjirdagi oqib o’tuvchi tokni aniqlash uchun foydalaniladi.U juda sezgir bo’lib “nol”ga kalibrlangan va “nol”dan “musbat” yoki “manfiy” tomonga og’ishi mumkin. Mexanik ko’rsatkichli gal’vonometrlarning eng yuqori sezgirligi 0,1mA/bo’l. Ushbu o’lchagichning xatoligi gistorezis yoki mexanik ishqalanish sababli yuzaga keladi.
Elektr kuchlanishni o’lchovchi analog vositalari kuchlanish 1-rasmda keltirilgan analog zanjir orqali o’lchanishi mumkin.
D.Arsonval-ning siljishi uchun rezistor bilan ketma-ket ulangan. D.Arsonval kuchlanish bo’yicha, ma’lum qiymatni rezistordan foydalanib Om qonuni orqali kalibrlanishi mumkin. Ushbu zanjirdan analog vol’t-ommetrlar konstruktsiyasida foydalanilgan bo’lib ushbu umumiy qurilmalar tok, kuchlanish va qarshilikni o’lchashda qo’llaniladi. Voltmetr qarshiligi katta bo’lib, kuchlanish elektromagnit orqali xamda qo’zg’aluvchan temir flyuger orqali o’lchanishi mumkin.

0.