№3-, 4- mavzular. Berlganlar bazasi axritekturasi

Ikkinchi normal shakl 

Ikkinchi normal shakl (2NSh)  tarkibli kalitlarga ega bo’lgan 

munosabatlarga

 (ikkita va undan ortiq atributlardan iborat) qo’llaniladi 

va funksional bog’liqlik tiishunchasi bilan aloqador.  

Ikkinchi normal shaklda, noyob kalitning qismiga bog’liq bo’lgan 

atributlar

  yo‘qotiladi.  Noyob  kalitning  ushbu  qisnvi  alohida 

ma’noni

 

aniqlaydi.  Munosabat 2NShda deyiladi, agar da u 1NShga keltirilgan va har bir 

kalit bo'lmagan atrihut tarkibli birlamchi kalitga to‘liq funksional bog’liq bo’lgan 

holat da bo’lsa. 

Agarda  hamma  kalit  bo’lishi  mumkin  bo’lgan 

(kaliiga nomzod

  deb 

atalgan)  atributlar  bittadan  atribut ga  ega  bo’lsa,  u  holda  munosabat 

ikkinchi  normal  shaklda  bo’ladi,  chunki  birlamchi  kalit  bo’lmagan 

hamma atributlar, kalitga nomzod atributiarga to’liq funk sional bog’liq 

bo’ladi. Agarda munosabatdagi kalitlar bittadan ortiq atributdan iborat 

bo’lsa va u  birinchi normal shaklda berilgan bo’lsa, u ikkinchi normal 

shaklda bo’lmasligi ham mumkin. 

Masalan  munosabat  ikkinchi  normal  shaklda  berilgan  deyish 

mumkin, chunki 1NSh SOATLARI MIQDORI atributi yagona birlamchi 

atribut  emas  va  kalitga  nomzod  har  bir  atrib utga  to’liq  funksional 

bog’liq. 

TA’MINOT  munosabati  TA’MINOT  (MAXSULOT  RAQAMI, 

TA’MINOTCHI 

RAQAMI, 

 

TA’MINOTCH( I S M I, 

TA'MINOTCHI_MA‘-LUMOTLARI,  NARX)  ikkinchi  normal  shaklda 

berilmasan. 

Bu  munosabatda  faqat  bitta  kalit  bor.  TA’MINOTCHI  _ISMI 

atributi kalitga kirmay-di, chunki bitta ta'minotchini turli joylarda turli 

nomer  bilan  belsilash  mumkin.  shuning  uchun  TA'MINOTCHI 

RAQAMI  atributi  TA’MINOTCHI_ISMI  aiributining  qiymati  bilan 

aniqianmaydi. 

Ta’minot 

---

Maxsulot 

raqami 

Ta’minotchi 

raqami 

Ta’minotchi 

ismi 

Ta’minotchi 

ma’lumotlari 

Narx 

1 

1 

1 

1 

2 

2 

2 

3 

4 

4 

4 

5 

5 

1000 

1500 

2050 

1900 

3100 

1000 

2050 

2050 

1000 

3100 

1900 

1500 

1000 

Sobir 

Fayziy 

Vali 

Hikmat 

Chori 

Sobir 

Vali 

Vali 

Sobir 

Chori 

Hikmat 

Fayziy 

Sobir 

XZ 

ZX 

YY 

ZW 

ZH 

XZ 

YY 

YY 

XZ 

ZH 

ZW 

ZX 

XZ 

20 

28 

22 

30 

520 

500 

590 

1000 

50 

90 

95 

160 

140 

 

Ikkinchi  normal  shaklning  shartlarining  bajarilmasligi  bir  qator 

noqulayliklarga olib keladi: 



 

ta’minotchi  qaysidir  mahsulotni  yetkazib  bermasa,  qo‘shimcha 

ma’lumotlarni  TA’MINOTCHI_  MA'LUMOTLARI  atributiga  qo‘shib 

bo‘lmaydi.  Agarda  u  hech  qanday  mahsulot  yetkazib  bermasa  kalit 

bo‘lmaydi; 



 

agarda  ta’minotchi  malisulot  yetkazishni  vaqtinchalik  to‘xtatgan 

bo‘lsa,  u  holda  kortejni  yo‘q  qilish  natijasida  ta’minotchining  ushbu 

qiymatga  tegishli  hamma  ma’lumotlar  yo‘q  bo’ladi.  Odatda,  ulami 

saqlash kerak;