3- §. Hayotning hujayrasiz shakllari

Antibiotiklar va fitonsidlar

• Mikroorganizmlar orasida antagonizm keng tarqalgan. Evolutsion taraqqiyot natijasida bir tur ikkinchi turning rivojlanishiga to'sqinlik qiluvchi usullarni yaratishga intilgan. Shunday omillardan biri antibiotiklardir. Antibiotiklar odam va hayvon organizmida kasallik tug'diruvchi ayrim mikroorganizmlarni nobud qiladi. Masalan, streptomitsin turli mikroblarga qarshi, penitsilUn esa stafilokokk, gazli gangrena, qoqshol, botuUzm kasalliklarining qo'zg'atuvchilarga qarshi ishlatiladi.

Fitonsidlar. B.P.Tokin yuksak o'simliklardan ajratib olingan va mikroblarga qarshi ishlatiladigan moddalarga fitonsid nomini bergan. Fitonsidlar juda ko'p o'simliklarda hosil bo'Iadi, jumladan. aloeda, dukkakdoshlar dukkagida, turli g'ailadoshlarda, xantal (gor-chitsa), pomidor, xren, evkalipt, cheryomuxa, qayin shirasida uch-raydi. Ayniqsa, piyoz va sarimsoqda fitonsidlar ko'p bo'Iadi. Ular bakteriyalar, aktinomitsctlar, zamburug'lar, sodda hayvonlar, ha-sharotlar va bakteriofaglarga salbiy ta'sir etadi. Osyotr baiig'idan ckmolin deb nomlangan modda ajratib olingan va grippga qarshi ishlatilgan. Tuxum oqida, so'lakda, ko'z yoshida, balg'amda lizotsim bo'lib, saprofit bakteriyalarni eritish xususiyatiga ega.

• Fitonsidlar. B.P.Tokin yuksak o'simliklardan ajratib olingan va mikroblarga qarshi ishlatiladigan moddalarga fitonsid nomini bergan. Fitonsidlar juda ko'p o'simliklarda hosil bo'Iadi, jumladan. aloeda, dukkakdoshlar dukkagida, turli g'ailadoshlarda, xantal (gor-chitsa), pomidor, xren, evkalipt, cheryomuxa, qayin shirasida uch-raydi. Ayniqsa, piyoz va sarimsoqda fitonsidlar ko'p bo'Iadi. Ular bakteriyalar, aktinomitsctlar, zamburug'lar, sodda hayvonlar, ha-sharotlar va bakteriofaglarga salbiy ta'sir etadi. Osyotr baiig'idan ckmolin deb nomlangan modda ajratib olingan va grippga qarshi ishlatilgan. Tuxum oqida, so'lakda, ko'z yoshida, balg'amda lizotsim bo'lib, saprofit bakteriyalarni eritish xususiyatiga ega.