2–mavzu. Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: sharq va G’arb falsafasi. Reja

XIII asr oxiri XIV asr boshlarida dominikanlar ordenida Foma ta’limoti (tomizm) yetakchi o’rinni egallaydi. Akvinskiy uning «Birinchi doktori» deb e’lon qilinadi. 1323 yilda u «Avliyo» deb e’lon qilinadi. Foma Akvinskiy ta’limotining markazi dastlab Parij universiteti, keyinchalik Kyoln universiteti bo’lib qoladi. Sekin asta tomizm (Foma Akvinskiy ta’limoti) cherkovning rasmiy doktrinasiga aylanadi. Uyg’onish davrida yangi ijtimoiy sharoitlar tufayli tomizm inqirozga uchraydi.

Nominalizm. O’rta asr nominalist- sxolastlar o’rta realistlaridan ham farq qiladilar. Nominalizmning eng yirik vakillari Rosselin, keyinchalik U.Okkamlar bo’lgan. Ularning qarashlari «universaliylar narsa yaratilgandan keyin mavjuddir», degan iborada ifodalangan. Ularning fikricha, haqiqatlar yoki g’oyalar ongdan tashqarida ob’ektiv mavjud emas. Ular umumiy xususiyatlarning sub’ektiv g’oyalaridir. Bular esa yakka narsalarni kuzatish natijasida ong tomonidan ishlab chiqilgan. Universaliylar faqat ismlardir. Masalan, adolat insonning voqelikda bo’ladigan adolatni kuzatishi natijasida umumlashtirilgan g’oyadir. Agar o’ta realistlar va mo’’tadil realistlar e’tiborni guruhga, to’daga qaratgan bo’lsalar, nominalistlar yakka narsalarga qaratganlar.