2b málimleme xizmeti hám jámiyetshilik penen baylanıslar toparı studenti Muratbaeva Eleanoranıń

Analitikalıq janrlar
Biraq, ǵalaba xabar quralları tekǵana jańalıqlar haqqında, bálki júz berip atırǵan waqıyalar sebeplerin tabıw, olardıń óz-ara munasábetlerin anıqlaw, oqıwshılarǵa júz bolıp atırǵan waqıyalardıń mánisin túsindiriw, húkimet qararları yamasa siyasatshılardıń bayanatlarınıń jámiyet turmısına tásirin bahalawǵa ıntıladı. Usınıń sebepinen, analitikalıq janrlarniń júdá keń tarqalǵan sisteması islep shıǵılǵan bolıp, olar aqır-aqıbet ózgertirilip, jańa túrler menen toldırıladı.
Analitikalıq janrlar tekǵana saldamlı hám tereń mazmundı, bálki hár qıylı til quralların, tildiń stilistik quralların iyelewdiń joqarı dárejesin de názerde tutadı.
1. Analitikalıq esabat. Jurnalistik analitikalıq esabattıń teması, sonıń menen birge, informaciya esabatı adamlardıń jıynalıslarda, Kongress jıynalıslarında jámiyetshilik baylanısiniń nátiyjesi bolıp tabıladı.
Analitikalıq esabat avtorı tek eń qızıqlı shıǵıwlardı tańlawı múmkin, olarǵa túsindiriw hám túsinik beriwi múmkin, biraq tamashagóyler esabat avtorınıń pikirlerin forum qatnasıwshılarınıń shıǵıwlarında bildirilgen pikirlerden ańsatǵana ajıratıp alıwları hám ne júz bergenin obiektiv oyda sawlelendiriwleri ushın bunı qılıw kerek.
Analitikalıq esabattıń obiektivligi tiykarınan saylanǵan til qurallarına baylanıslı. Birpara esabatlarda, jurnalistdiń qayırqomlıǵına qaray, partiyalardan birewiniń Kongressi júdá nátiyjeli dep tariyplaniwi múmkin, bul pútkil jámiyet ushın jańa kelesheklerdi ashıp beredi, ekinshisi bolsa dástúriy bolıp, jańa hesh nárse keltirmegen, qashannan berli málim bolǵan.
Analitikalıq esabattıń tili jıynalıs qatnasıwshılarınıń sóylewleri hám túsindiriwlerinde ámeldegi bolǵan siyasiy hám ekonomikalıq atamalardıń kópligi menen xarakterlenedi. Bul oqıwshılarda kem ushraytuǵın, kem isletiletuǵın, jaqında payda bolǵan shártlerdi túsindiriw zárúr ekenligin anıqlaydı. Esabatlar júdá quramalı sintaktik strukturalar menen ajralıp turadı, olar tuwrıdan-tuwrı sóylewdi usınıs etedi, tikkeley bolmaǵan sóylewde usınıs etiledi, túsindiriw beredi.
2. Analitikalıq izertlew informaciyaǵa uqsas ayrıqshalıqlarǵa iye, biraq bul sorawlardıń tábiyaatı menen ajralıp turadı. Ol zárúrli siyasiy, temalar, ekonomikalıq, materiallıq turmıs waqıyalarına arnalǵan. Bul ataqlı súwretshilerdiń jańa oyın haqqındaǵı pikirin túsindiriw hám t.b. bul jerde jurnalist tolıq juwaptı óz ishine alǵan sorawdı qáliplestiriwi kerek.
3. Sáwbet geyde intervyu menen anıqlanadı, sebebi ol menen, birinshi náwbette, teksttiń eki bólekli uqsaslıǵı bar. Eki jaǵdayda da pikirler, replikatsiyalar almasıwı bar. Bul janrlardaǵı parq jurnalistdiń roli... Intervyusında jurnalist tek sorawlar beredi hám baspanıń tiykarǵı mazmunı olarǵa juwaplar menen belgilenedi, sáwbette jurnalist kommunikativ háreket boyınsha teń sherik hám sol sebepli keleshektegi teksttiń mazmunın jaratıwshısı bolıp tabıladı.
Sáwbet kóp jıllar dawamında baspasóz betlerinde keń qollanılǵan. " Davra sáwbetleri " izvestiy", " kórkem ádebiyatqa baylanıslı gazeta", basqa baspalar betlerinde ótkerildi.
Jurnalistdiń sáwbet degi qatnasıwı sáwbet temasın hár tárepleme kórip shıǵıw, juwaplardı anıqlap alıw, olardı basqa belgili jurnalistǵa faktlar menen bólew imkaniyatın beredi. Bul janr jurnalistdiń saylanǵan temanı talqılaw ushın tayınlıǵın, sáwbet teması haqqında anıq túsiniklerdi talap etedi. Ásirese, olardıń jumıs nátiyjelerin keń talqılawdan mápdar bolmaǵan lawazımlı shaxslar menen sáwbet.
6. Túsindiriw jurnalistika usılı hám janri bolıwı múmkin. Usıl retinde ol baspalardıń barlıq formalarında qollanıladı. Túsindiriwdiń janri retinde 20 ásirdiń baslarında jazılmalar sıyaqlı qısqa analitikalıq xabarlardan ajralıp turardı. Túsindirmede jańa hádiysege munasábet ámeldegi, máseleler aktiv túrde aytılǵan, anıqlanǵan obiekttiń óz-ara baylanıslılıǵı anıqlanǵan.
Túsindirme (qısqa sırtqı kórinislerden tısqarı ) bir tiykarǵı másele boyınsha dálillerdiń tiykarı bolıp tabıladı.