2A1-topar talabası Seydullaeva Mehriban «Fizikanı oqıtıwdı programmalastırıw» temasınan kurs jumí

Oqıw sabaqlarınıń shólkemlestiriw túrleri
2.1 Fizika sabaq túrleri hám olardıń dúzilis. Fizikadan sabaqlar sisteması
Sabaqlardıń dúzilisi hámtúrleri boyınsha máselesinde bir qatar pedagogikalıq izertlewler alıp barılǵan. Olarda sabaqtı kóriwde tiykar sıpatında ne qabıl etiwine: mazmunı, oqıtıw metodları, oqıtıw processiniń tiykarǵı basqıshları, oqıtıw maqsetlerine baylanıslı bolǵan hár túrli jandasıwlardı qarap shıǵıladı.

Sabaq dúzilisi
Shólkemlestiriwshi bólim	Tiykarǵı bólim	Juwmaqlawshı bólim
Sálemlesiw Qatnastı anıqlaw Oqıwshılardı taza tema menen tanıstırıw Sabaqqa tiyisli oqıw quralların tayarlaw Súwretlew óneri xanasın talaplarǵa say tayarlaw Oqıw procesinde dóretiwshilik ortalıqtı jaratıw	Taza temanı teoriyalıq-ámeliy jaqtan ashıp beriw Oqıwshılarǵa dóretiwshilip oyların qáliplestirip oyında sáwlelendiriw Kompozitsya islew ushın hár túrli shınıǵıw hám izleniwler alıp barıw Kompozitsya islewdıń qaǵıydaları menen tanıstırıw Basqa kompozitsion jumıslar islew	Taza temani takirarlaw («klasster» metodi jardeminde) Taza temanı bekkemlew (soraw-juwab járdeminde) Úyge tapsırma beriw (jeke kompozitsiya islew)

Oqıtıwshı belgili bir temanı` oqıw materialların jobalastırg`anda usı temag`a

arnalg`an saat sanına qaray bag`darlama ma`selelerin sabaqlarg`a bo`listiredi. Oqıw materialların sabaqlardag`ı durıs bo`listirip qoymastan, sabaq tiplerin ha`m qollanılatug`ın metodlardı da oylanıp qoyıldı. Olay bolsa sabaqlar sistemasın bul tema boyınsha jobalastırıw ushın aldın ala onı analizlew kerek.Mısalı 8 klasstag`ı Denelerdin` o`z-ara ta`sirindegi qozg`alıs nızamlarıa temaları u`yreniwge saat ajıratılg`an. Bul tema boyınsha materiallardı qalay jobalastırıladı.Klassikalıq mexanika qurılısınan shıg`aratug`ın bolsaq bul tema materialı onın` yadrosın quraydı. Onın` elementlerin shama menen to`rt toparg`a bo`liwge boladı:
1) Baqlaw ha`m ta`jiriybe protsessinde u`yrenilgen materiallar~
2) baqlaw ha`m ta`jiriybe juwmag`ın sanlı anıqlawg`a mu`mkinshilik tuwdıratug`ın matematikalıq apparat
3)qubılıstı u`yreniwdegi ta`jiribenin` rolin ashıp ko`rsetetug`ın ideal` model` tu`sinigin kiritiwshi metodologiyalıq xaraqterdegi material,
4) dinamika nızamları ha`m tu`isinikleri. Bul elementler toparı N`yuton mexanikası modelinin` qurılısına sa`ykes keledi. Mektep mexanika kursı klassikalıq teoriyadan ayrım uqsa mag`lıwmatlardı aladı: Jerden Ayg`a shekemgi aralıq, denelerdin` qulawı ha`m denelerdin` soqlıg`ısıwı. Sonday-aq bul temalarda demonstratsiyalıq ta`jiriybelerpaydalanıp tu`sinik ha`m nızamlardı kirgiziwde tiykarg`ı roldi atqaradı, dene qozg`alısı basg`a dene ta`sir jasag`anda kompensatsiyalanadı, eki ta`sir etiwshi deneler tezleniwinin` qatnası anıqlanadı.Nyutonnın` ekinshi nızamın eksperemental` shıg`arıw ushın oraydan qashıwshı mashinadan paydalanıw, ku`shlerdi vektorlı qosıw ushın ta`jiriybe- ni illyustratsiyalaw.Fizika menen matematikalıqnın` predmet aralıq baylanısın paydalanıw menen oqıtıw wazıypasın qa`liplestirip sawatlandırıw, rawajlandıraw, ta`rbiyalawwazıypaların qarastırıw kerek. Sawatlandırıw wazıypasında oqıwshılardın` qozg`alıs nızamların an`latıw formulaların~ tema programmasındag`ı tekstegi ko`setilgen ma`seleler tipin sheshiwde koordinata metodın paydalanıw t.b. Rawajlanıw wazıypasında denenin` ten` tezleniwshi qozg`alısı ushın mexanikanın` tiykarg`ı ma`selelerin sheshiw, dene tezligi, tezleniw, ten` ta`sir etiwshi ku`shlerge arnalg`an a`piwayı ma`selelerdi sheshiw uqıplılıg`ın arttırıw, ta`rbiyalıq ma`selede denege ta`sir etiwshi ku`sh penen alg`an
tezleniwinin` baylanıs sebebin ashıw, oqıwshılarg`a qozg`alıs nızamların qollanıw menen kosmoslıq ushıwlarda korabl` aqwalların anıqlaw t.b.
Fizika kursındag`ı nızam ha`m tu`siniklerdin` u`yreniliwinin` teren`ligi bag`darlama menen anıqlanıp bilim ha`m uqıp tadabına sa`ykes boladı. Sabaq sistemasının` wazıypasın anıqlaw jobalastırıwdag`ı tiykarg`ı bag`dar boldı.
Sabaqtag`ı oqıw materialının` ko`lemin anıqlawdın` kelesi adımı-usı materialdın` elementlerinin` sanına ha`m olardın` o`z-ara baylanısına g`a`rezli. Biz aytqan temada u`sh sistemashanı ko`riwge boladı: Ku`sh massa, N`yutonnın` birinshi nızamı. Barlıg`ı 16-18element. Eger temag`a 8 saat ajıratılg`an bolsa ha`r sabaqta shama menen 2 element sa`ykes kelip, eksperiment jolı menen alıng`an kerekli normag`a sa`ykes keledi.
Mazmung`a ha`m pedagogikalıq wazıypag`a sa`ykes oqıw materialları sabaqlarg`a bo`listiriledi ha`m ha`r bir sabaq ushın oqıtıwdın` ratsional metodları anıqlanadı.
Temanın` birinshi sabag`ı denelerdin` o`z-ara ta`siri.Ku`sh temasına arnalıp ku`sh onın` qag`ıydası~ ku`shlerdi o`lshew (ta`jiriybe menen) serpimli deformatsiya~ Guk nızamı, ku`shlerdi qosıw u`yretiledi. Ekinshi sabaqta denelerdin` o`z-ara ta`siri Massaa temasında denelerdin` inertliligi,massa, massa birlikleri qarastırıladı. :shinshi sabaqta Nyutonnın` birinshi nızamı ha`m bul nızamg`a qatnası bar sistemashalardın` barlıq elementlerin o`z ishine aladı. Olar inertsiya qubılısı, tınıshlıqta jaylasıwshı, esaplawdın` inertsial` sisteması tu`sinigi.Taza materialdı u`yreniw ha`m bekkemlew ushınsabaqtı tolıg`ı menen taza materialdı u`yreniwge bag`ıshlaw kerek. Sabaq jaqsı tuwrıa ha`m keri oqıtıwshı ha`moqıwshı arasındag`ı baylanısta o`tiwi kerek. Bul mu`mkinshilik oqıw materialın tu`sinew ha`m o`zlestiriw da`rejesin qa`legen momentte klassqa soraw taslaw jolı menen oqıtıwshı taza materialdı tu`sindiriwde demonstratsiyalıq eksperiment penen gu`rrin`di baylanıstırıw waqtında payda boladı. u`yrenilip atırg`an materialg`a qızıg`ıwshılıqtı arttırıw ushın dinamikanı qa`liplestiriwde Galeleydin` rolin sa`lelendiriw kerek. Galeley sol da`wirdegi ta`byattı izertlewdin` eksperimental` metodının` tiykarında ta`jiriybe jatatug`ınlıg`ı ko`rsetti. Bul metod ha`zirgi zaman fizika ximiya ha`m biologiyasında tiykar boladı.Kelesi to`rtinshi sabaqta dinamika materialının` keyingi bo`legi-Ku`shti oqıwshılarg`a u`yretiwge kirisedi (sxema).