28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

B A L A N S  
200 _ yil 1 martga bo’lgan
 
 
 
 
(m.s.)
 
Aktiv
 
Summa 
Passiv
 
Summa
 
1. Asosiy vositalar 
217000  1. Ustav kapitali (fondi) 
230000 
2. Xom ashyo va   
materiallar 
34000 2. Boshqa maqsadli 
tushumlar 
894250 
3. Hisob-kitob schyoti 
918250 3. Mol etkazib beruvchilar 
va 
 
 
 
pudratchilarga to’lanadigan   
 
 
schyotlar 
10000 
 
 
4. Mehnatga haqto’lash, 
xodim- 
 
 
 
lar bilan hisob-kitoblar 
35000 
Jami 
1169250  Jami 
1169250 
Ko’rib chiqilgan misol schyotlari bilan balans o’rtasidagi o’zaro bog’liq-lik 
mavjudligini  ko’rsatib  turibdi.  YUzaki  qaraganda  bu  o’zaro  bog’liqlik  quyidagida 
namoyon bo’lmoqda. 
Hisobot davrining boshida balans mah’umotlariga binoan schyotlar ochi-ladi. 
Mustahil  hisobga  olinishi  talab  etiladigan  har  bir  mablag’’  yoki  man-ba  turiga 
sintetik  schyot  ochiladi  va  ularga  qoldiq  aktiv  schyotlar  bo’yicha  -debetiga,  passiv 
schyotlar bo’yicha kreditiga yozib qo’yiladi: 

---

 
76 
Hisobot  davri  mobaynida  schyotlarda  (sintetik  va  tahliliy)  korxonada  sodir 
bo’layotgan  muomalalar  sintetik  schyotlarning  raqamlarini  ko’rsatgan  holda  aks 
ettiriladi  va  undan  tashqari  korrespondentsiyalanuvchi  schyotlar  ham  ko’rsatiladi. 
Tahliliy  schyotlarda  tushuntirish  matni  shu  muomalani  rasmiy-lashtiruvchi  hujjatga 
ilova  qilinadi.  Hisobot  davridagi  yozuvlar  tugagan-dan  keyin  aylanmalar  yakunlari 
hisoblab chiqiladi va yangi qoldiqlar topi-ladi. 
Agar hisobot davri mobaynida davr boshiga qoldig’i bo’lmagan schyotga mu-
omalani  aks  ettirish  zaruriyati  tug’ilsa,  unda  bunday  schyotga  ushbu  jarayon-ning 
summasini yozish yo’li bilan ochiladi. 
Sintetik  schyotlarning  yakunlari  asosida  (ularning  rivojiga  ochilgan  tah-liliy 
schyotlarning  ma’lumotlari  bilan  tekshirilgach)  navbatdagi  hisobot  sanasiga 
korxona balansi tuziladi. SHuning uchun schyotlardagi qoldiqlar balansning tegishli 
moddalari bo’yicha ko’rsatiladi.