24-mavzu. Iqtisodiy o’sish va milliy boylik reja: Iqtisodiy o’sishning mazmini, mezonlari va ko’rsatgichlari Iqtisodiy o’sish modellari

Pul daromadining
qo’shimcha o’sishi
(talab) 
= 
Ishlab chiqarish quvvatlarining 
qo’shimcha o’sishi (taklif) 
Bu tenglikni formula tarzida yozilsa, u quyidagi ko’rinishga ega bo’ladi: 





I
a
I
1
yoki 
a
I
I




,
bu yerda:
I – har yillik sof kapital qo’yilmalar; 
∆I – sof kapital qo’yilmalarning qo’shimcha o’sishi; 
∆I/I – sof kapital qo’yilmalarning o’sish sur’ati; 
1/a – multiplikator, bu yerda a –jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik; 

- kapital samaradorligi. 
SHunday qilib, iqtisodiyotdagi ishchi kuchining to’la bandligini hamda ishlab chiqarish 
quvvatlarining to’liq ishlashini ta’minlovchi sof investitsiyalar yoki kapital qo’yilmalarning o’sish 
sur’ati 

x a ga teng bo’lishi lozim. Agar iqtisodiyotdagi investitsiyalarning potentsial o’rtacha 
samaradorligi 0,3 ga, jamg’arishga bo’lgan o’rtacha moyillik 0,2 ga teng bo’lsa, u holda 
investitsiyalarning o’sish sur’ati 6% (0,3x0,2)x100%)ga teng bo’ladi. 
R.Xarrodning iqtisodiy o’sish modeli investitsiya va jamg’armalar o’rtasidagi 
makroiqtisodiy muvozanat, ya’ni 
S
I

ga asoslanadi. U statik holdagi makromuvozanat uchun 
alohida, dinamik holdagi makromuvozanat uchun alohida formuladan foydalanadi. 1-formula 
quyidagi ko’rinishda bo’ladi: 
S
C
G


, 
bu yerda: 
G – milliy daromadning o’sish sur’ati (∆Y/Y); 
S – kapital sig’imi (I/∆Y); 

---

S – milliy daromad tarkibidagi jamg’arishning ulushi (S/Y). 
2-formula quyidagi ko’rinishda o’z ifodasini topadi: 
S
Cr
Gw


, 
bu yerda:
Gw – haqiqiy jamg’arma va taxmin qilinayotgan investitsiyalar o’rtasidagi dinamik 
muvozanatni ta’minlovchi o’sishning kafolatlangan sur’ati;
Cr – kapital koeffitsientining talab etilayotgan miqdori. 
Neokeynschilarning fikriga ko’ra bozor iqtisodiyoti sharoitida doimiy kafolatlangan o’sish 
sur’atiga avtomatik ravishda erishib bo’lmasligi sababli, ular dinamik muvozanatga erishish uchun 
iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solish zarurligi to’g’risidagi xulosaga keldilar.
Iqtisodiy o’sishning muhim modellaridan biri bo’lib