23-tema. Sıpattı basqarıw

Yaponiyada sapa menejmenti
Yaponiyada sapa menejmenti tiykarǵı zat islep shıǵarıw, basqarıw yamasa xizmet kórsetiw salasında jetilisken texnologiya bolıp tabıladı. Kóplegen Yaponiya kompaniyaları esaplaw hám mikroprotsessor úskeneleri, jańa materiallar, avtomatlastırılgan dizayn sistemaların aktiv ámeldegi etpekte, statistikalıq usıllar keń qollanıladı, islep shıǵarıwdı kompyuterlestiriw qollanıladı. Sońǵı jıllarda sapa menejmenti sistemasın jaratıwdıń ayriqsha ózgesheligi sonda, ol qarıydar menen baylanıs sisteması hám jetkizip beretuǵınlar menen baylanıs sistemasın óz ishine aladı.

Yaponiya basshılarınıń kópshiligi sheriklik, jetkizip beretuǵınlar, óndiriwshiler hám qarıydarlardıń óz-ara isenimine erisiwge ıntıladı, sebebi bul faktorlar ónim sapası dárejesine úlken tásir kórsetedi. Usınıń menen birge, sapasız sebeplerdi analiz qılıw, sonıń menen birge, anıqlanǵan sebeplerdi eń qısqa waqıt ishinde saplastırıw boyınsha qospa ilajlardı ámelge asırıw zárúr.

Kóplegen yapon kompaniyaları uzaq múddetli tiykarda klient menen sheriklik etetuǵın óz subpudratchi tarmaǵın maqsetli jaratıw ámeliyatına iye. Usınıń menen birge, ónim sapası salasında jetkizip beretuǵınlardan islerdiń jaǵdayın úyreniw, olardıń islep shıǵarıw múmkinshiliklerin úyreniw, kadrlar tayarlaw hám oqıtıw, jetkizip beriletuǵın ónim sapasına baylanıslı bolǵan basqa ilajlardı jaratıw hám ámelge asırıwdı názerde tutatuǵın arnawlı programmalar islep shigılıp atır. Ónimler sapasın jaqsılaw múmkinshiliklerin birgelikte izlewge tiykarlanǵan jetkizip beretuǵınlar menen isenimli munasábetler ámeldegi bolǵanda, Yaponiyada keń tarqalǵan isenim sistemasına ótiw támiyinlenedi, bul jetkizip beretuǵın kompaniyadan keletuǵın materiallar hám ıqtıyat bólimlerdi kirgiziw ushın zárúr bolǵan waqıt hám aqshalardı tejew imkaniyatın beredi.

Sapa boyınsha tabıslı islewdiń tiykarǵı shártlerinen biri xızmetkerlerdi tayarlaw hám oqıtıw bolıp tabıladı. Oqıw processinde kompaniyanıń barlıq xızmetkerleri qatnasıwı kerek. Usınıń menen birge, onı sapalı ekspert-konsultantlarning kúshleri menen ámelge asırıw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı. Tálim processinde berilgen sapa iskerligi tuwrısındaǵı ulıwma maǵlıwmatlar arnawlı bir texnikalıq hám usınıslar menen birlestirilishi kerek. Sonı itibarǵa alıw kerek, hár bir kompaniya iskerliginiń arnawlı bir maqsetlerine (nátiyjelililikti asırıw, kemshilik dárejesin tómenletiw) qaray óz jeke oqıw programmasına ıyelewi kerek.

Kompyuter programmaların isletiw. Sońǵı jıllarda kompyuter texnologiyasınan paydalanǵan halda sapalı biznes-oyınlar programmaların islep shıǵıw hám ámelge asırıwǵa kóbirek itibar qaratılıp atır. Usınıń menen birge, student ózi qarar qabıl etedi hám ónimdiń joqarı básekige shıdamlılıǵına erisiw ushın eń jaqsı sharayatlardı jaratılıwma háreket etedi. Jumısshılardı oqıtıw, qaǵıyda jol menende, olardıń tikkeley basshıları — ustalar, sayt basshıları tárepinen ámelge asıriladı. Tálim procesi, álbette, xızmetkerlerdiń barlıq taypaları, sonday-aq menejerler ushın úzliksiz túrde ámelge asırilatuǵın attestatsiya menen juwmaqlanadı. Attestatsiya qánigelerdi qosqan halda tiyisli bólindi basshıları tárepinen ámelge asıriladı. Sertifikatlawdıń chastotası jumısshılar qatlamına qaray-hár 3 ayda bir ret, 6 ay, jılına bir ret. Birpara qánigeler, firma imtixanınan tısqarı, mámleket imtixanınan ótediler. Mámleket attestatsiyasidan aldın oqıw tolıqnadı, kompaniya tárepinen tolıqnadı. Mámleket attestatsiyasidan ótken xızmetker mıynet haqına qosımsha aqsha aladı. Attestatsiya nátiyjeleri jumıs penenjaylarında jaylastırıladı.

Bunday programmalar xızmetkerlerdiń sapaǵa bolǵan munasábetin ózgertiwge járdem beredi, bul bolsa keleshekte turaqlı túrde saqlanıwı kerek.

Sapa dóńgelekleri. Yaponiyada birinshi ret sapa dóńgelekleri bar ekenligi ámeliyatı payda boldı. Bunday dóńgeleklerde qatnasıw qálegen bolıp tabıladı. To'garaklar jıynalısı jumıs penenwaqtında ruxsat etilgen óndirislik emes iskerliginiń birden-bir túri esaplanadı. Ádetde, bunday ushırasıwlar hár hápte ótkeriledi. Eger kupalar isten keyin jıynalsa, kompaniya artıqsha jumıs penenushın kompensatsiya tóliydi. Sapa dóńgelekleriniń eń ataqlı uranları : " sapa kárxananıń táǵdirin belgileydi"; " sapanı mudami oylap kóriń".

Ónimler hám jetkizip beretuǵınlardıń lentasini jáne de anıqlaw qurıw ushın Konferensiya dawamında eki ret sapa dóńgelekleri pútkil kompaniya dárejesinde ótkeriledi. Eger Yaponiya ilimpazları hám injenerleri Birlespesi (JUSE) tárepinen dizimge alınǵan bolsa jáne bul haqqında " magistr hám sapa qadaǵalawı" jurnalında xabar berilgen bolsa, sheńber rásmiy túrde tán alınadı.

" Bes nol". Kóplegen yapon kárxanalarında xızmetkerler ushın " besew nol" dep atalǵan sapanı támiyinlewde qatnasıw programması islep shıǵıldı. Bul tómendegi qaǵıydalar kompleksi bolıp tabıladı: " jaratmang (kemshilikler payda bolıwı ushın shártler);? ótkermang (keyingi basqıshqa buzıq ónimler);? qabıl etpeń (aldınǵı basqıshdan nuqsanlı ónimler);? ózgertirmang (texnologiyalıq usıllar );? tákirarlamang (qáteler).

Bul qaǵıydalar islep shıǵarıwdı tayarlaw basqıshları hám óndiristiń ózi ushın tolıq hám hár bir xızmetkerge etkaziladi.

Yaponiya sapa menejmenti jantasıwınıń ayriqsha strukturalıq bólimleri:

1) joqarı aǵıs penenprincipi boyınsha júzege keletuǵın mashqalalardi tereń úyreniw hám analiz qılıw, yaǵnıy keyingi operatsiyadan aldınǵı jaǵdayǵa ;

2) basqarıw hám texnologiya salasında ilimiy islenbelerdi keń engiziw;

3) islep shıǵarıwdı basqarıw, analiz qılıw hám baqlawdıń barlıq operatsiyaların kompyuterlashtirishning joqarı dárejesi;

4) ónim sapası emes, bálki processlerdiń sapasın baqlawǵa qaratılǵan ;

5) kemshiliklerdi saplastırıwǵa qaratılǵan ;

6 ) barlıq bólindilerde jumıs penenprocessleri hám nátiyjelerin turaqlı jetilistiriwge jóneltirilgen;

7) tuwrıdan-tuwrı atqarıwshına miynet nátiyjeleri sapası ushın juwapkerlikti tolıq támiyinlew;

8) dóretiwshilik iskerlikti xoshametlew (sapa dóńgelekleri), óz kompaniyasına patriotlıq, xızmetkerlerdi úzliksiz hám keń kólemde oqıtıw, etikalıq tárbiya : " ápiwayı adam jaman islewden uyaladi".