23-mavzu: Sohaga oid taqdimot nutqi

23-mavzu: Sohaga oid taqdimot nutqi.

1.Og‘zaki nutq haqida tushuncha.

2.Taqdimot nutqi haqida ma’lumot.

3.Taqdimot nutqi da ishlatiladigan multimediya vositalari.

4. Vebinar va forumlar otkazish tartibi va ommaviyligi.

• Taqdimot nutqi ilmiy va ommabop uslublarga xos bo‘lib, adabiy so‘zlashuv nutqi hisoblanadi. Bunday nutq adabiy til me’yorlariga rioya qilgan holda amalga oshiriladi. Ammo adabiy tilda so‘zlash adabiy tilda yozishga nisbatan ancha qiyin jarayondir. Buning sabablari quyidagicha:

• - og‘zaki nutqda yozma nutqdagi kabi o‘ylab olish imkoni kam bo‘ladi, chunki og‘zaki nutq tezkor va jadallashgan (avtomatik) jarayondir;
• - og‘zaki nutqning o‘ziga xos grammatik tuzilishi, qurilish tartibi mavjud. Ya’ni gap bo‘laklarining tushib qolishi, o‘rin almashishi, qisqarishi va b.
• - og‘zaki nutqda talaffuz, ohang, imo-ishora vositalari(verbal) asosiy rol o‘ynaydi;
• - og‘zaki nutqning yuzaga chiqishi so‘zlovchining kayfiyatiga, nutqning vaziyatiga, so‘zlovchining nutqy a’zolari normal va sog‘lom bo‘lishiga bog‘liq;
• - kishi so‘zlaganda o‘z nutqiga xuddi yozayotgandagi kabi yetarli e’tibor beravermaydi va boshqalar.

Og‘zaki adabiy nutqning ko‘rinishlari:

•  
• 1. Kundalik adabiy so‘zlashuv nutqi. (Adabiy tilda gapiruvchi shaxslar nutqi).
• 2. Lektorlar nutqi. (Pedagoglar, olimlar, targ‘ibotchilarning ma’ruzalari. Bu monologik xarakterdagi nutq).
• 3. Radio va televideniye nutqi (tili). (Diktorlar, sharhlovchilar, jurnalistlar, muxbirlar nutqi).
• 4. Sahna nutqi (Aktyorlar nutqi – dramatik asar tili. Dialogik xarakterga ega).
• Ma’lumki, ma’ruza yoki taqdimot nutqi adabiy tilning og‘zaki shakli ko‘rinishida ro‘yobga chiqadi.

Adabiy tilni o‘rganish va egallash to‘rt xil yo‘l bilan amalga oshadi:

• 1 . Tilni tabiiy holda egallash. Til ongli ravishda tabiiy holda eshitish va o‘zlashtirish orqali egallanadi. 2. Tilni o‘qitish, o‘rgatish orqali egallash. Adabiy tilni o‘rganish va egallash ko‘nikmasi ta’lim muassasalarida o‘qitish, o‘rgatish yordamida shakllanadi. 3. Mustaqil o‘qish va shug‘ullanish orqali o‘rganish.
• a) tilga oid maxsus adabiyotlar, qo‘llanma va lug‘atlar orqali,
• b) nolingvistik adabiyotlarni (badiiy asarlar, gazeta, jurnallarni) o‘qish hamda radio, televideniye eshittirishlarini tinglash va she’r yodlash orqali. 4. Nutqiy taqlid. Nutqiy taqlid ongli faoliyat bo‘lib, oila, ta’lim muassasasi, atrof-muhitdan o‘rganish va til ustida mustaqil shug‘ullanish orqali amalga oshadi.

• jarangdorlik (tovushning tozaligi va tembrning yorqinligi);
• - keng diapazonlik (ovozning eng pastlikdan eng yuqorigacha bo‘lgan darajasi);
• havodorlik (erkin so‘zlaganda yaxshi eshituvchanlik);
• ixchamlik, harakatchanlik;
• chidamlilik (uzoq ishlash qobiliyatiga ega bo‘lish);
• moslashuvchanlik (dinamik, tembr, melodikaning eshitilish sharoitiga moslasha olishi);
• qarshi shovqinlarga nisbatan barqarorlik (xalaqit beruvchi shovqinga qarshi tembr va teksturaning o‘zgarib turishi);
• - suggestivlik (ovozning hayajon ifodalash orqali tinglovchiga ta’sir qilish xususiyati).

Taqdimot jarayonida ko`rgazmali vositalardan foydalanish.

• Multimediali taqdimot - bugungi kunda axborot taqdim etishning yagona va eng zamonaviy shakli hisoblanadi. Bu matnli ma’lumotlar, rasmlar, slayd-shou, diktor jo‘rligidagi ovoz bilan boyitilgan, videoparcha va animatsiya, uch o‘lchamli grafika tarzidagi dasturiy ta’minot bo‘lishi mumkin. Taqdimotning ma’lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan asosiy farqi ularning mazmunan boyitilganligi va interfaolligidir, ya’ni belgilangan shaklda o`zgarishga moyilligi va foydalanuvchi faoliyatiga munosabatini bildirishidir.

Vebinar nima?

• Vebinar, yoki veb-asosli seminar, bu videokonferentsaloqa dasturi orqali Internet orqali taqdim etilgan ma'ruza, ma'ruza, seminar yoki seminar. Vebinarning asosiy xususiyati uning interaktiv bo'lishidir. Veb-seminar taqdimotida qatnashuvchilar real vaqtda ma'lumotlarni etkazish, qabul qilish va muhokama qilish qobiliyatiga ega.
• Siz topadigan eng mashhur veb-dasturiy ta'minot orasida zoom, Microsoft guruhlariva Skype. Ushbu veb-seminar dasturidan foydalanib, taqdimotchilar veb-seminar ishtirokchilari bilan gaplashayotganda video, hujjatlar va dasturlarni almashishlari mumkin. Bugungi kunda ko'plab veb-seminarlar xizmatlari jonli efirga uzatish imkoniyatlarini yoki veb-seminaringizni yozib olish va uni YouTube-da nashr etish imkoniyatini taqdim etadi.