21-боб. Ингичка ичак тутилиши

Ингичка ичакнинг буралиб қолиши

Ингичка ичакнинг буралиб қолиши, меъданинг (16-боб) ва йўғон ичакнинг (25-боб) буралишидан фарқли ўлароқ, шунингдек, “ўрта ичак буралиши” деб ҳам аталади.

Ҳосил бўлган бойлам ёки битишма туфайли ичакнинг ўз ўқи атрофида буралиб қолиши ёхуд странгуляцион буралиши битишмали ичак тутилиши учун хос ҳолатдир. Меккел дивертикули атрофидаги торайган ичак қовузлоқлари ҳам буралиб қолиши мумкин. Спонтан буралиб қолишга келсак, бунда ичакнинг барчаси ёки деярли барчаси жараёнга тортилади.
Ингичка ичакнинг спонтан буралиб қолиши ғарб олами учун жуда нодир касаллик ҳисобланса, Ҳиндистоннинг қишлоқ ҳудудлари учун, Марказий Осиё ва Африка минтақалари учун унчалик нодир ҳолат ҳисобланмайди. Ингичка ичакнинг буралиб қолиши даласидан уйига яхшилаб овқатланиш учун қайтган соғлом фермерда ёки мусулмон дунёсида рамазон ойида куни билан оч юриб, кечқурун бирданига кўп овқат еб қўйиш туфайли кўп учрайди. Касалликнинг патогенезида оч қолган ичакка бирданига кўп миқдорда қийин ҳазм бўладиган ва қўпол овқатнинг тушиши ётади. Ичакнинг бирданига тез кенгайиши айланма кучларни ҳосил қилиб, унинг буралишига сабаб бўлади. Операцияда ўзида бир неча литр лойсимон, ҳазм бўлмаган овқат маҳсулини сақлаган, буралиб қолган ичак аниқланади. Кўпинча ичакнинг тутқичи ғайриоддий тарзда узун бўлади. Баъзан ингичка ичакнинг буралиб қолиши сигмасимон ичакники билан бирга келади, ёнбош ва сигмасимон ичаклар ўзаро чатишиб кетиб, илеосигмоид тугун деб аталмиш ҳодиса рўй беради. Даволамаса, кейинчалик тугун гангренага айланади. Ингичка ва сигмасимон ичакларнинг узун, ингичка тутқичлари мойиллик омиллари бўлиб ҳизмат қилади.
Худди бошқа ишемик ҳолатларда бўлгани каби, бу беморларда ҳам оғриқ қориндаги топилмага кўра номутаносиб даражада кучли бўлади; сўнгра тизимли гиповолемия ва токсемия белгилари драматик ва доминант даражага кўтарилади. Барча буралиб қолишларда шошилинч операция кўрсатма бўлади. Ишемик ичакка нисбатан бўлган ёндашув 23-бобда кўриб чиқилади.