2022 yil Fuqarolik tarbiyasining mazmuni va mohiyati

Yakka hokimlik bilan jamoatchilik boshqaruvining birligi pedagogik jarayonni boshqarishda yakka hokimlikka yo’l qo’ymaslikka qaratilgan. Boshqarish faoliyatida o’quvchilarning tajribasi, bilimiga tayanib, oqilona xulosalar chiqarish o’ta muhimdir. Boshqaruv qarorlarini qabul qilishda kollegial (jamoatchilik asosida) yondashuv, uning ijrosini ta’minlashda esa yakkahokimlikka bo’ysunish kutilgan natijani beradi.
Ta’lim tizimini boshqarishda axborotlarning ob’ektivligi va to’liqligi. Tizimni boshqarishning samaradorligi axborotlarning qanchalik aniq va to’liqligiga ham bog’liq. Agar axborotlar to’liq, ammo haddan ziyod ko’p bo’lsa, qaror qabul qilishda chalkashlikka yo’l qo’yiladi. Boshqaruv jarayonida axborotdan samarali foydalanish ta’lim muassasasi faoliyatining muvaffaqiyatli amalga oshirilishiga yordam beradi.
Ta’lim muassasini boshqarishda muayyan vazifalarning ijobiy hal qilinishi ko’zda tutiladi. Ular quyidagilardir:

.

Ta’lim-tarbiya jarayonining tashkil etilishi va rivojlanishini tahlil qilmasdan, erishilgan natijalarni avvalgilari bilan taqqoslamay turib, uni boshqarib bo’lmaydi. Pedagogik tahlilning quyidagi uch turi mavjud: kundalik tahlil; tizimli tahlil; yakuniy tahlil.
Kundalik tahlil o’quv jarayonining borishi va natijasi haqida har kuni ma’lumot yig’ib, kamchiliklar sababini aniqlashga qaratiladi. Kundalik tahlil natijasida pedagogik jarayonga o’zgartirish va tuzatishlar kiritiladi. Kundalik tahlilda o’quvchilarning har kungi o’zlashtirish va intizomlari darajasi, ta’lim muassasasi rahbarining darsga hamda sinfdan tashqari darslarga qatnashishi, maktabning tozalik holati, shuningdek, dars jadvaliga rioya qilish kabi holatlari inobatga olinadi.
Tizimli tahlil darslar va sinfdan tashqari mashg’ulotlar tizimini o’rganishga qaratiladi. Bunda ta’lim metodlarini to’g’ri tanlash, o’quvchilar tomonidan bilimlarni puxta o’zlashtirishiga erishish, tarbiyaviy ishlarni samarali olib borilishi va ta’lim muassasasida innovatsion muhitni yaratishda pedagogik jamoa hissasini ta’minlash masalalari o’rganiladi.
Yakuniy tahlil o’quv choragi, yarim yillik va o’quv yili yakunida amalga oshiriladi, asosiy natijalarga erishish yo’llarini o’rganishga qaratiladi. Tahlil uchun ma’lumotlar kundalik va tizimli tahlillar, joriy va oraliq nazorat yakunlari, sinf rahbarlarining hisobotlaridan olinadi.
Har qanday pedagogik jarayonni boshqarishning asosi maqsad qo’yish va rejalashtirishdan iborat.