2021 Ўзбекистон маданияти ва санъати тарихи

Қадимги давр маданияти ва санъати, унинг тараққиёт босқичлари
Ўрта Осиё қадимги маданияти ва санъатининг ўзига хос хусусиятлари. Диний эътиқодлар, урф-одатлар, ахлоқий меъёрлардаги умумийликнинг маданий умумийликнинг шаклланишидаги аҳамияти. Ўрта Осиё яхлит маданиятини ташкил қилувчи субмаданиятлар (қадимги давлатлар (Бақтрия, Сўғд, Хоразм, Фарғона, Марғиёна) субмаданияти, сак ва массагетлар субмаданияти). Ўрта Осиёнинг Шарқ ва Ғарб маданияти ва санъати ўртасидаги воситачилик миссияси. Маданият ривожида зардўштийлик ва “Авесто”нинг ўрни.
Аҳамонийлар империяси даври маданияти ҳамда бу маданиятга Ўрта Осиё халқларининг қўшган ҳиссаси. Оромий ёзуви. Ўрта Осиёнинг юнон македон қўшинлари томонидан босиб олиши. Эллин маданияти ва саъати элементларининг кириб келиши. Салавкийлар даври элин маданияти ва санъати. Юнон-Бақтрия давлатида юнонлар ва маҳаллий маданият синтези. Шарқ эллин маданияти ва санъатининг вужудга келиши. Меъморчиликда эллин услубининг қўлланилиши. Ҳайкалтарошлик санъати. Театр санъати ва мусиқа. Юнон-Бақтрия ёзуви.
Хоразм маданияти. Кушонлар даврида маданият ва санъатнинг юксалиши. Оромий ёзуви асосида кушон-бақтрия алфавити, сўғд ва хоразм ёзувларининг ривожланиши. Буюк Ипак йўлининг Ўрта Осиё халқлари маданияти ва санъати тараққиётидаги ўрни.


Илк ўрта асрлар маданият ва санъати

Эфталийлар ва Турк хоқонлиги даврида санъат. Бу даврда Марказий Осиёда шаҳар ва шаҳардан ташқаридаги қўрғонларнинг юзага келиши. Турк ҳоқонлиги даври маданияти ва меъморчилик санъати.

Араб истилосиниг маҳаллий маданият ва санъатга таъсири. Арабларнинг Ўрта Осиё ерларига кириб келиши натижасида ривожланиб бораётган иқтисодий ва маданий ҳаётнинг издан чиқариши.


IX-XIII асрларда Ўзбекистон маданияти ва санъати
VIII аср ўрталарида маданий ва ижтимоий ҳаёт. Меъморчилик санъатида янги типдаги бинолар, ижодий ғоялар. Қурилишда пишиқ ғиштнинг кенг қўлланилиши ва меъморликнинг мураккаб композицияларини яратилиши. Сомонийлар, Қорахонийлар, Ғазнавийлар, Хоразмшоҳлар давлатларнинг ҳукмдорлари даврида маданият, сарой ва қасрлар, меҳмонхона ва ҳаммомларда мавзули ва манзарали расмлар ва бўртма тасвирлар билан безатилишига эътибор берилиши. Кулолчилик, шиша санъати, заргарлик. Бу даврдан ҳаттотлик ва миниатюра санъати.