2021, Maxsus son “pedagogik mahorat” ilmiy-nazariy va metodik jurnal issn 2181-6883

Muhokamalar va natijalar.
Boʻlajak mutaxassis ansambl ijrochilarida obrazli musiqiy tafakkurni 
shakllantirish, oʻquvchilarga bilim berishda 
musiqiy axborotni amaliy rivojlantirish usullari 
alohida ahamiyat 
kasb etadi 
Ushbu usullar guruhi ansamblning nazariy va tovushli materiallarning ishlashini oʻz ichiga olgan 
bilimlarni amalda qoʻllashga asoslangan. Oʻquvchida vizual-majoziy, obrazli musiqiy tafakkurni 
shakllantirishda olingan bilimlardan foydalanishga oʻrgatish zarur. Musiqani mazmunli tinglash qobiliyatlarini 
oʻrganish oʻquvchining umumiy musiqiy rivojlanishining muhim qismi boʻlishi kerak. 
Oʻquvchining ansambldagi oʻquv faoliyatining mazmunini amaliy faoliyatga aylantirish uchun uni turli 
xil harakatlarni ritmik, tovushli yoki nazariy materiallar bilan bajarishga oʻrgatib borish kerak. U kerakli 
ma’lumotlarni koʻrib chiqadi, tanlaydi va qismlarga ajratadi, musiqiy matnni toʻldiradi yoki oʻzgartiradi, 
jumboq yoki vazifalarni yechadi, musiqa tinglash paytida xotirada musiqiy-badiiy obrazli voqeliklarni 
shakllantiradi, cholg’u asbobida amaliy faoliyatni amalga oshiradi - bularning barchasi musiqiy axborotlarni 
amaliy oʻzlashtirish usullarini bildiradi. 
Tabiiyki, og’zaki ta’riflar va umumlashtirishlar yordamchi texnika sifatida ishlatiladi, ammo natijalarni 
og’zaki formulalar bilan shakllantirishga urinmasdan koʻpgina vazifalarni bajarish kerak. 
Oʻquvchining musiqiy amaliy faoliyatini tashkil qilish uchun har xil jadvallar, rasmlar, didaktik 
materiallar boʻlishi kerak. Masalan, ansambllar faoliyati haqidagi jadval, ularning mashg’ulotlari va omma 
oldida qilgan chiqishlaridan lavhalar, zamonaviy texnik uskunalar va h.k. Bunday obyektlar bilan ishlash 
jarayonida ilgari olingan barcha tovushli tasvirlar va nazariy ma’lumotlarni aniqlash mumkin boʻladi. Muhimi 
shundaki, oʻquvchi oʻz ijodiy mustaqilliginii namoyish etish imkoniyatiga ega boʻladi, bu asta-sekin ijodiy 
qobiliyatlarning yanada rivojlanishiga olib keladi. Amaliy usullar, ayniqsa, cholg’u asboblarida ijroning 
individual, guruhli va jamoaviy shakllarini yaxshi uyg’unlikda birlashtirish imkonini hosil qiladi. 
a) 
ritm ta’minot varaqalari
. Zamonaviy musiqa ta’limida ritmik ta’minot varaqalari bilan ishlash ijro 
etiladigan asarning ritmik tuzulmalarini oʻzlashtirishning eng samarali shakllaridan biriga aylandi. Ritmik 
ta’minot varaqalarini oʻrganish, tushunish va joylashtirishning faol faoliyati, odatda, oʻquvchilar uchun juda 

---