“DEVELOPMENT ISSUES OF INNOVATIVE ECONOMY IN THE AGRICULTURAL SECTOR” International scientific-practical conference on March 25-26, 2021. Web:
http://conference.sbtsue.uz/uz
Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналишлари бўйича Ҳаракатлар
стратегиясининг қабул қилиниши миллий банк тизимида ислоҳотлар ўтказишни навбатдаги
босқичига туртки берди.
Янги босқичда Ўзбекистонда иқтисодиётда самарали ўзгаришларга эришиш ва унинг
барқарор ҳамда инклюзив ўсишининг ишончли заминини шакллантиришга йўналтирилган туб
ўзгаришлар жараёни амалга оширишга киришилди.
Тизимда ўтказилган дастлабки ислоҳотлар мамлакат иқтисодиётини жонланишига, муҳими
аҳоли фаровонлигини ошишига хизмат қила бошлади. 2020 йилга келиб, Ўзбекистон банк
тизимида 31 та тижорат банки фаолият олиб бормоқда. Шулардан 13 та банк давлат улуши
мавжуд банклар бўлса, 16 та банк хусусий банклар ёки чет эл капитали иштирокидаги банклар
ҳисобланади
6
.
Янги даврда эришилган ютуқларга қарамасдан, иқтисодиётда охирги чорак аср давомида
шаклланган монополистик характердаги иқтисодиёт аломатлари, банк тизимида рақобатнинг
деярли ривож топмагани, имтиёзли кредитлар амалиётидан воз кечилмагани
7
,
банк тизимини
ривожлантириш учун бу йил кескин чоралар кўриш заруратини келтириб чиқарди.
Президент Ш. М. Мирзиёев Олий Мажлисга Мурожаатномасида “Иқтисодиётнинг барча
соҳаларини рақамли технологиялар асосида янгилашни назарда тутадиган Рақамли иқтисодиёт
миллий концепциясини ишлаб чиқишимиз керак. Шу асосда “Рақамли Ўзбекистон –
2030”
дастурини ҳаётга татбиқ этишимиз зарур.
Рақамли иқтисодиёт ялпи ички маҳсулотни камида 30 фоизга ўстириш, коррупцияни кескин
камайтириш имконини беради” деб таъкидлаб ўтди
8
.
2018 йил 9 январда имзоланган “Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг
фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора
-
тадбирлари тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси
Президентининг
фармонида норматив
-
ҳуқуқий ҳужжатларни замонавий
банк хизматларини
кўрсатиш учун тўсиқларни бартараф этиш ва шароит яратиш, шу жумладан чакана хизматларга
ихтисослашган “рақамли” банклар ва банк бўлинмаларини ташкил этиш вазифаси қўйилди.
9
Шу йили
Марказий банк биринчи маротаба “рақамли банк”
атамасини қонунчиликка
киритди. Марказий банк бошқарувининг
қарорида
“рақамли банк”
—
инновацион банк
технологияларидан фойдаланган ҳолда (касса хизматларини кўрсатмасдан) банк хизматларини
масофавий кўрсатувчи банк ёки унинг таркибий бўлинмаси эканлиги кўрсатиб ўтилди.
10
Банк ва
мижоз ўртасидаги муносабатларни замонавий ахборот
-
коммуникация технологиялари асосида
янада яхшилаш борасидаги ислохотлар янги босқичга кўтарилди. 2018 йилда 4225 нафар
жисмоний шахс масофавий банк хизматларидан фойдаланган бўлса, 2021 йил 1 январь ҳолатида
уларнинг сони 13 748 нафарга етди.
11
Мобил иловалар сонининг кўпайиши,
QR-
код тизимининг
афзалликлари, энг асосийси, аҳолида рақамли молиявий хизматлардан фойдаланиш бўйича
саводхонликнинг яхшиланиб бориши билан банк тизимида рақамли технологиялардан
фойдаланиш кўлами ортмоқда.
2020 йил Марказий банк Ўзбекистондаги илк рақамли банкни
—
Anor Bank
рўйхатдан
ўтказиб, унга банк фаолиятини амалга ошириш учун лицензия берди. Шундай қилиб,
Anor Bank
6
Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази “Банклар фаоллик индекси”ни ишлаб чиқди
//
https://review.uz/oz/post/iqtisodiy-tadqiqotlar-va-islohotlar-markazi-banklar-faollik-indeksini-ishlab-chiqdi
7
Иқтисодчи Юлий Юсупов 2019 йил якунлари ва келгуси йил ҳақида //
https://uzanalytics.com/jamiyat/6317/
8
Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаатномаси
//
https://uza.uz/uz/posts/zbekiston-respublikasi-prezidenti-shavkat-mirziyeevning-oliasy-28-12-2018
9
“Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора
-
тадбирлари
тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг
фармони //
https://lex.uz/docs/3494933
10
Банкларни рўйхатга олиш ва улар фаолиятини лицензиялаш тўғрисидаги низомга ўзгартириш ва
қўшимчалар киритиш ҳақида Ўзбекистон Республикаси Марказий банки бошқарувининг қарори //
https://lex.uz/pdfs/3843470
11
Рақамли
технологиялар
ва
трансформация
жараёнлари
банклар
фаолиятида
//
https://cbu.uz/oz/press_center/news/436810/
