2019-yil tabiiy fanlar fakulteti

 

---

73
4.2. Mexanik kurash chora-tadbirlari 
Bu usulga o'simliklarning qurigan qismlarini kesib tashlash, daraxtlarga har xil 
tutqich moslamalar o'rnatish, ekin ekilgan maydonlar atrofini toza saqlash va 
daraxtlar po'stlog'idagi zararkunandalarni yo'qotish kabi tadbirlar kiradi. Daraxtlar 
tanasini ohakli suv bilan ishlash va hokazolar zararkunandalar soni ko'payib 
ketishining oldini olishda yaxshi natija beradi. 
Mevali va manzarali daraxtlarni zararkunanda zararkunandalardan himoya 
qilish uchun A.Ma’rupov va D.Sultonovlar (Innovatsion g’oyalar, texnologiyalar va 
loyihalar VII Respublika yarmarkasi katalogi. Toshkent-2014. 137-138 bet.) 
tomonidan yaratilgan quyidagi ishlanmalarni tavsiya qilish mumkin. 
1-ishlanma 
 
Ishlanmaning tahlili: 
Poliz va sabzavot, texnika ekinlari hamda bog’dorchilik xo’jaliklarida, 
tomorqalarda ekinlarni hasharotlardan himoya qilish uchun zaxarli kimyoviy 
moddalardan foydalaniladi. Ekin maydonlarida har xil turdagi foydali hasharotlar 
ham hayot kechirganligi tufayli, hozirgi kunda kimoyviy kurash samarali natija 
bermayapti. Qolaversa, kimyoviy kurash orqali bir turdagi hasharotni yo’qotish 
uchun uning hayot siklini o’ta aniqlikda bilish talab etiladi. Tunda faol hayot 
kechiradigan hasharotlarni tutish uchun tungi yoritkichli uskuna loyihasi ishlab 
chiqildi. Ushbu uskuna yordamida hasharotlarning mavsumiy rivojlanish davrida 
bir vaqtning o’zida bir nechta tungi hasharotlar turlarini tutish imkonini beradi. 
O’simliklar tarkibining kimyoviy vositalardan holi bo’lishiga ham erishiladi. Atrof 
muhit uchun esa mutlaqo zararsiz. 
Uskunaning tavsifi:
Uskuna elektr toki yordamida ishga tushiriladi. 
Uskunaning asosi korpus qismi hisoblanadi. Korpusning ichida 2 ta lyuminisent 
lampa joylashtirilgan. Korpusning kattaligi turlicha bo’lishi mumkin. Kichik ekin 
maydonlari – tomorqalar uchun korpus 30 x 50 sm o’lchamli, katta ekin 

---

74
maydonlari – bog’, g’o’za maydonlari, poliz dalalari uchun 60 x 100 sm o’lchamli 
bo’ladi. Korpusning oldingi qismiga yelimli feromon bilan qoplangan qog’oz 
o’rnatiladi. Urchish davridagi erkak hashorotlar yelimga yopishib qoladi. Qog’oz 
o’rnatilgan kundan boshlab, 6 kun (bir hafta) o’tgach olib tashlanadi. 30 x 50 
o’lchamli uskuna zaryadlangan elektr manbayi yordamida ham yoritilishi mumkin.