200. Yangi diniy harakatlar deganda odatda XX asrning 70 yillarida Evropa va aqshda tarqalgan noan’anaviy diniy guruhlar va oqimlar nazarda tutiladi

diniy ahkomlar manbai. Muhammad Payg‟ambarimiz 40 yoshga to‟lgan vaqtlarida

Haq taolo Jabroil alayhissalom orqali payg‟ambarlik vahiysini yubora boshlagan.

Qur‟oni Karimning birinchi oyati ham shu ondan nozil qilina boshlangan. Qur‟oni

Karimning sahifalarini jam qilish va to‟liq kitob shakliga keltirish Muhammad

Payg‟ambar vafotidan keyin boshlanib, bu ish xalifa Usmon zamonida (644-656)

yakunlanadi

258.diniy aqidaparastlik, ekstremizm va fanatizm kabi salbiy illatlar mohiyatini yoritish va ularga qarshi g‘oyaviy immunitetni shakllantirish

261.Islom jahondagi, ayniqsa, Osiyo va Afrika qit’asi madaniyatining umumiy qiyofasida muhim iz qoldirdi. Bunga eng avvalo bu hududlarda arab tili va arab yozuvining keng tarqalganligi, islom mafkurasi zamonida ishlab chiqilgan muayyan turmush tarzining hukmronligi musulmonlar ijtimoiy hayotining turli sohalari shariat tomonidan idora etilganligi imkon bergan. SHunga qaramay mahalliy madaniy an’analar yo‘qolmay, yangi islom yo‘nalishida rivojlangan va u ko‘pincha qadimiy musulmon an’analari sifatida qabul qilinganIslom ta’limoti bo‘yicha barcha payg‘ambarlar yagona Allohga imon keltirishga chaqirganlar va bu ularning eng asosiy vazifasi hisoblangan. SHu bilan birga ularning shariati turlicha bo‘lgan
262YOshlarning faol ijtimoiy kuchga aylanib borayotgani bugungi kunda ularning turli mafkuraviy ta’sir va tazyiqlarning asosiy ob’ektiga aylanishiga olib keldi. Bunda ularning jamiyatning hali etarli tajribaga ega bo‘lmagan, tashqi ta’sirlarga tez beriluvchan va ayni paytda, eng harakatchan qatlami ekani inobatga olinmoqda. kishilar ongi va qalbiga ma’lum mafkuraviy tazyiqlar asosida singdirilib, e’tiqod darajasiga ko‘tarilgan dunyoqarash shakllaridan biri. A. o‘z xususiyatini ikkita shaklda namoyon qiladi: Aqidaning dunyoviy shakli (ateizm, kommunizm); aqidaning diniy shakli, (vahho biylik, Hizb ut–tahrir,Hizbulloh, “Al-qoyida” va b. aqidalarni zamon va makondan ajratgan holda anglab, ularni (o‘zgartirib bo‘lmas) tushunchalar deb biluvchilar aqidaparastlar deb yuritiladi.