2. Virus-dasturlar va ularning turlari

3. Antiviruslar. Virus-dasturlarni izlab topuvchi va ularni zararsizlantiruvchi dasturiy vositalar
Antiviruslar. Virus-dasturlarni izlab topuvchi va ularni zararsizlantiruvchi dasturiy vositalardir. Bunday vositalar o’zlarining ishlash usullariga va imkoniyatlariga ko’ra quyidagi guruhlarga bo’linadi:

• 
  detektor-dasturlar va doktor-dasturlar. Ular virus bilan zararlangan fayllarni izlab topadi hamda ularni viruslardan imkoni boricha tozalab, davolashga harakat qiladi. Bularga McAlee Associates firmasining Scan va D.N.Lozinskiy laboratoriyasida yaratilgan Aidstest, Norton Antivirus, “Dialog-MGU” firmasi tomonidan yaratilgan AVSP, AVP va hozirgi paytda eng ko’p tarqalgan DrWeb dasturlari misol bo’la oladi;
  
• 
  revizor-dasturlar va doktor-revizorlar. Ular fayllarning dastlabgi holatlari to’g`risidagi ma`lumotlarni (hajmi, ishlash vaqti, diskdagi joylashgan o’rni va h.k.) eslab qolishadi, so’ngra esa tekshirish vaqtida shu ma`lumotlarni dastlabkilari bilan taqqoslab ko’rishadi. Agar ular bir-biridan farq qilsa, shu fayl zararlangan deb hisoblaydi va viruslarni aniqlash va faylni davolash faoliyatini boshlaydi. Bunday vositalarga “Dialog-MGU” firmasi tomonidan yaratilgan ADinf, “Dialog-Nauka” firmasi tomonidan yaratilgan ADinf+ ADinfExt dasturlar misol bo’la oladi;
  
• 
  filtr-dasturlar yoki rezident-dasturlar. Ular kompyuterning tezkor xotirasiga avtomatik ravishda yuklanib, kompyuterning ishlashi davomida shu xotirada qoladi, hamda xotiraga chaqirilayotgan har bir dasturni o’zining usullari yordamida viruslardan zararlangan yoki zararlanmaganligini uzluksiz ravishda tekshirib boradi. Bunday vositalarga FluShot Plus dasturi misol bo’la oladi;
  
• 
  dastur-vaksinalar yoki immutizatorlar. Ular diskni va unga yozilgan fayllarni viruslarning ta`siriga berilmovchi qilib takomillashtiruvchi, hamda kompyuterning ishlashi jarayonida ishga xalaqit bermasdan fon holatida o’zining faoliyatini olib boruvchi vositalarir. Hozirda zamonaviy antivirus vositalarini ishlab chiqish texnologiyasida aynan shunday vositalarga katta ahamiyat berilmoqda.
  

Keyingi yillarda yuqoridagi antivirus vositalarining barcha xususiyatlarini o’zida mujassamlashtirgan universal vositalar ham ishlab chiqilmoqda. Bular ichida eng ko’p tarqalgani Kasperskiy laboratoriyasida (Rossiya) yaratilgan Kasperskiy dasturidir.
Axborot va dasturlar xavfsizligini ta’minlash uchun quyida­gilar zarur bo’ladi: