3.1-расм. Никурадзе графиги
Бу сохада
фақат Рейнольдс сонига боғлиқ ва Блазиус формуласидан топилади.
11
0,25
Re
0,3164
=
2)
Квадрат қаршиликкача бўлган сохаси. У графикда IV ва V чизиқлар оралиғида
жойлашган. Уни топиш учун Альтшул формуласидан фойдаланилади:
0,25
Re
68
11
,
0
+
=
3)
Квадрат қаршилик (автомодель) сохаси. Бу соха V чизиқдан ўнгда жойлашган. Бу
зонада, ишқаланишда босим (дамни) йўқотилиши
га пропорцианал.
Бу соҳада гидравлик ишқаланиш қаршилик коэффициенти Шифринсона
формуласидан ҳисобланади.
= 0,11 (
)
0,25
Олинган маълумотлар 3.1-жадвалда умумийлаштирилган.
3.1-жадвал
Тартиб
Турбулент
Қаршилик
сохаси
Гидравлик силлиқ
қувурлар
Олдинги квадрат
қаршилик
Квадрат қаршилик
Гидр.ишқ.
коэф. умумий
боғ-ги.
( )
Re
f
=
( )
Re,
f
=
( )
=
f
Қаршилик
сохсини
аниқлайдиган
сон.
20
Re
Re
=
кр
Re
’
кр
<
Re
<
Re
кр
Re>
=
500
Re
кр
Хисоблаш фор-
сини намунаси
0,25
Re
0,3164
=
0,25
Re
68
0,11
+
=
( )
0,25
0,11
=
Тажриба ускунаси тузилиши.
Тажриба ускунаси (3.2 расм) бак (1) ундан чиққан d
= 4 см диаметрли горизонтал қувурдан тузилган. Қувур
см
l
175
=
узунликдаги тўғри
чизиқли бўлакка эга. Бўлак боши ва оҳирида I ва II кесимларда пьезометрлар ўрнатилган.
Бакка сув чўмраги ўрнатилган, у доимий босимни ушлаб туради. Қувур охирида
ўлчов баки (4) ўрнатилган. Сув сарфи жўмрак (2, 3) лар билан созлаб турилади.
12
Тажрибани ўтказиш тартиби.
Босимли идиш (бак) доимий сатхли сув билан
тўлдирилади. Жўмрак (3) очилиши билан қувурда, суюқлик сарфи минимал қийматга
тўғри келадиган оқиш тартиби ўрнатилади. Тажрибани 3 марта ўтказиш талаб қилинади.
Жўмрак (3) нинг турли очилган холлари учун, шу тажриба такрорланади. Ҳар бир тартиб
учун.
а) t вақт мобайнида ўлчов бакига тушган сув хажми V ва бир вақтни ўзида,
б) h
1
ва h
2
пьезометр кўрсатиши аниқланади.
Тажриба маълумотларини ҳисоблаш
1. Белгиланган ҳисоблаш қисмида босим (дамни) йўқотилиши (I-I ва II-II кесимлар учун
тузилган) Бернулли тенгламасидан топилади.
2
1
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
2
2
−
+
+
+
=
+
+
h
g
g
P
z
g
g
P
z
2. Қувурдаги суюқлик сарфи ва ҳаракат тезлиги (ўртачаси)
(
)
с
cм
t
W
Q
/
/
3
=
;
(
)
с
cм
Q
V
/
/
=
формулалар ёрдамида топилади.
3. Қаршилик коэффициенти
ни топиш учун Дарси–Вейсбах формуласи қўлланилади.
g
d
l
h
2
2
1
=
4. Қаршилик сохаларини аниқлашда Рейнольдс сони.
/
Re
Vd
=
;
=
/
20
e
R
np
;
=
/
500
e
R
np
фойдаланилади.
5. Қаршилик соҳасига қараб, узунлик бўйлаб гидравлик ишқаланиш қаршилик
коэффициентининг назарий қийматини топиш учун формула танланади.
6. Ўлчашлар ва ҳисоблар 3.2-жадвалга ёзилади.
3.2-жадвал
№ Босимнинг узунлик бўйича
йўқолиши
Гидравлик ишқаланиш коэффициенти
Доим.
катта.
g
P
/
1
g
P
/
2
W
t
l
h
Q
Re
қарш
соҳа.
на
см
см
см
3
сек см см
3
/сек
см/сек
-
-
-
-
м
d
04
,
0
=
1
м
l
75
,
1
=
2
3
13
Do'stlaringiz bilan baham: |