2. P. R. 01imxo‘jayeva —


rasm. Hujayra yadrosi ko'ndalang kesimning sxematik ifodasi



Download 4,54 Mb.
bet17/227
Sana31.12.2021
Hajmi4,54 Mb.
#199132
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   227
Bog'liq
11 Nishonboyev K.N Tibbiy biologiya va genetika.word

rasm. Hujayra yadrosi ko'ndalang kesimning sxematik ifodasi:

1—yadro teshigi; 2—tashqi yadro membranasi; 3—ichki yadro membra- nasi; 4—yadro atrofi bo‘shlig‘i; 5—yad- rocha; 6—riboHoinalar; 7—donador endoplazmatik to*r; 8—xromatin;

  1. yadro shirnsi.

Yadro qobig'i (kariolemma) ikki membranadan tashkil topgan bo‘lib, ularning ornsida yadro atrofi bo'shlig'i mavjud. Qobiqda ko‘p sonli teshiklnr (porasomalar) bo'lib, ular orqali har xil makromolekulalar say lab o'tkaziladi. Yadro qobig‘i yadro ichki muhitini sitoplazmadan ajratadi va sitoplazma bilan yadro orasidagi moddalar almashinuvini boshqarib turadi.

Yadro shirasi (ktirioplazma, kariolimfa) yadroning ichki muhiti bo‘lib, unda xromatin, yadrochalar va har xil donachalar joylashgan. Yadro matriksida 2-3 nm qalinlikdagi oqsil tolachalari bo'lib, ular yadro ichidagi strukturalarni birlashtiruvchi ichki skelet vazifasini o'taydi. Regulator fermentlar ham mavjud.

Xromatin xromosomalarning interfaza davridagi ko'rinishidir. Interfaza davrida xromosomalar spirallari yoyilgan (euxromatin) va spirallashgan qismlari (geteroxromatin) ko'rinadi. Xromatinning kimyoviy tarkibi asosan DNK va oqsildan tashkil topgan (shuning uchun ham ular maxsus bo'yoqlar bilan bo'yalish xususiyatiga ega). Xromosomalar tarkibida oz miqdorda RNK, yog'lar, uglevodlar, metall ionlari ham uchraydi.

Bo'linayotgan hujayralarda xromosomalar to'g'ri yoki egilgan tayoqchalar shaklida bo'ladi. Xromosomalar sentromera (birlamchi belbog') bilan ikki yelkaga bo'linadi. Sentromeraning joylashishiga

qarab uch turdagi xromosomalar farqlanadi: metatsentrik (teng yelkali), submetatsentrik (tengmas yelkali), akrotsentrik (belbog‘i bir uchiga yaqin) xromosomalar. Ba’zi xromosomalarning ikkilamchi (yadrocha hosil qiluvchi) belbog‘i mavjud. Xromosomalarning bu qismi interfazada yadrocha hosil qilishda qatnashadi (5- rasm).

Metafaza xromosomalari ikkita spiral holatda o‘ralgan xromatidalardan iborat bo'lib, ular sentromera orqali o‘zaro birikadi. Bo'linish oxirida xromatidalar bir-biridan ajralib, mustaqil xromosomalarga aylanadi.

Elektron mikroskopda kuzatganimizda uning eng elementar tuzilmalarini ko‘ramiz. Ular diametri 10-13 nm ga teng bo'lgan DNK hamda gistonli oqsildan tashkil topgan ipchalar yoki nukleogistonlardlr. Nukleogistonlar o‘z navbatida nukleosomalardan



Download 4,54 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   227




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish