2. P. R. 01imxo‘jayeva —

25- rasm. Normal holatda va
xromosoma sindromlarida atd
burchagi.

1—Patau sindromi; 2—Daun sindromi:

3. 
   Shereshevskiy-Terner sindromi;
   
4. 
   
   26- rasm. Barmoq izlarining turlari.
   
   a—barmoq izlari; b—papillar chiziqlarning joylashish turlarining sxema- tik ifodasi. 1—aylanasimon; 2—sirtmoqsimon; 3—yoysimon.
   
   3 ¹
   norma; 5—Klaynfelter sindromi.
   

Papillar chiziqlar poligen belgi bo‘lib embriogenezning 10-20 haftalari oralig'ida shakllana boshlaydi va 6 oyda batamom shakllanadi, keyin umr bo‘yi ularning shakli o'zgarmaydi. Papillar chiziqlar orasida sirtmoqsimonlari ko'proq uchraydi (60%), yoysimonlari esa

104 II bo'lim. Irsiyat va o‘zgaruvchanlik

eng kam uchraydi (6%). Papillar chiziq shakllari uchrashi foizlari har xil irqlarda farqlanadi.

Papillar chiziqlar miqdoriy ko'rsatkichi umumiy qirralar soni (UQS.) bilan ifodalanadi. Har bir barmoqda chiziqlar sonini topish uchun deltadan o'rama yoki sirtmoq markazigacha chiziqlar sanab chiqiladi (yoysimon shaklda delta bo‘lmagani uchun chiziqlar sanalmaydi).

Umumiy qirralar soni 10 ta barmoqda hisoblanadi. U erkaklarda o'rtacha 150±50, ayollarda esa 125±50 ga teng.

Dermatoglifikani o'rganish uchun barmoq kaft yoki tovonga tipografiya bo‘yog‘i (boshqa bo'yoqlardan ham foydalanish mumkin) surtilib, keyin qog‘ozga tushiriladi va lupa yordamida o'rganiladi.

Dermatoglifika usuli quyidagi niaqsadlarda qo‘llaniladi: 1. Xro- mosoma sindromlarini aniqlashda yordamchi usul sifatida. 2. Egi- zaklar zigotaligini aniqlashda. 3. Sud tibbiyotida.