2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

 Intizomiy javobgarlik
. Hozirgi zamon mashinasozlik sanoati fan va texnika 
taraqqiyotining hamma yutuqlarini o'zida jamlagan murakkab dargoh hisoblanadi. Unda oddiy 
tokarlik stanogidan tortib zamonaviy programmalashtirilgan agregat stanoklarigacha, oddiy 
yig'ish maydonidan boshlab, mukammallashtirilgan konveyer liniyalarigacha ishlaydi. 
Bunday mashinasozlik zavodlari sexlarida bir necha yo’zdan tortib, bir necha ming 
nafargacha ishchilar mehnat qilishi mumkin. 
Bunday katta sanoat korxonasida mehnat intizomini saqlash, xavfsiz ish olib borishning 
asosi hisoblanadi. Har bir sanoat korxonasi o‘z ichki tartib-qoidalarini ishlab chiqadi. Bu 
tartib-qoidalarning barchasi xavfsiz va sog‘lom mehnat sharoitini ta’minlash, jarayonlarni 
normada bajarishga qaratilgan. Talablarni bajarmaslik baxtsiz hodisalarga olib kelishi 
mumkin. Shuningdek, ishchi-xizmatchilarning tartib-qoidalarga amal qilmasligi ish rejimining 
buzilishiga, kasallik, baxtsiz hodisa, zaharlanish va boshqa hodisalarning sodir bo‘lishiga olib 
kelishi mumkin. Ular uchun intizom javobgarligi ta’sis etilgan. 
Bu javobgarlik ishchilar uchun: ogohlantirish, hayfson e’lon qilish, jiddiy hayfson e’lon 

---

22 
 
qilish, uch oy muddat bilan oyligi kam bo‘lgan ishga o‘tkazish yoki shu muddatga past 
razryad ishga o‘tkazish, ishdan bo‘shatish kabi tartibda amalga oshiriladi. 
Rahbar shaxslar uchun javobgarlik ogohlantirish, hayfson e’lon qilish, bir yilgacha 
lavozimini pasaytirish, ishdan bo‘shatish yo‘li bilan olib boriladi.
Ishchilar korxona rahbarlari, sex va bo‘lim boshliqlari tomonidan intizom 
javobgarligiga tortilishi mumkin. Rahbar xodimlar esa, yuqori rahbarlik xodimlari tomonidan 
intizomiy javobgarlikqatortilishi mumkin. Rahbar xodimlar jamoa bitimida ko‘rsatilgan 
talablarni, yuqori tashkilot buyruqlarini bajarmaganliklari va asosan xavfsizlik texnikasi, 
sanoat sanitariyasi va gigiyenasi talab-qoidalariga amal qilmaganligi uchun javobgarlikka 
tortiladilar.