2 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti mehnat ta’limi kafedrasi

123 
 
sababli, tomirlarda aylanayotgan qon hajmi, shu qon aylanish doirasi hajmiga to‘g‘ri 
kelmaydi. Qon ketishining hajmi va tezligi jarohatlangan tomirning katta-kichikligiga, 
jarohatning yuza yoki chuqur kesilganligiga hamda ezilib ketganligiga ham bog‘liq bo‘ladi. 
Qon ketishining turlari
. 
Qon ketishining bir nechta amaliy ahamiyatga molik turlari 
farqlanadi. 
1. Anatomik, ya’ni a’zo turlariga qarab arterial, venoz, kapillar va aralash qon 
ketish
larga bo‘linadi. Arterial qon ketishda qon och qizil rangda bo‘lib, katta bosim ostida, 
favvora ko‘rinishida otilib chiqadi. Arterial tomirlar jarohatlanganda, ularning o‘lchamiga 
bog‘liq bo‘lmagan holda, qisqa vaqt ichida organizmda kamqonlik yuz berib, o‘limga sabab 
bo‘lishi mumkin. Vena tomirlaridan ketayotgan qon to‘q qizil rangda bo‘lib, bir maromda va 
sekin, «buloq» ko‘rinishida oqish xususiyatiga ega. Katta venalar jarohati tufayli qon ketishi 
yuz bersa, inson hayoti uchun katta xavf tug‘ilishi mumkin. Kapillarlardan qon ketganda, 
jarohatning butun yuzasi bo‘ylab kam miqdorda, bir maromda, tomchi ko‘rinishida qon sizib 
chiqadi. Ko‘pincha kapillarlardan ketayotgan qon o‘z-o‘zidan to‘xtaydi. Parenximatoz 
(g‘ovak) a’zolar (jigar, taloq, o‘pka) jarohatlanganda qon ketishi juda xavfli kechadi, ulardagi 
tomirlarning o‘z holicha yopilmasligi sababli, qon ketishi to‘xtamaydi va tez kamqonlik 
holatlari kelib chiqadi.